Journal of Turkology

SUBMITINFORMATION
EnglishTürkçe

Article


DOI :10.18345/iuturkiyat.497573   IUP :10.18345/iuturkiyat.497573    Full Text (PDF)

REPETITIVE STRUCTURE CLASSES IN TURKISH

Erkan Hirik

All world languages ​​tend to develop their ability to express in accordance with the possibilities of their internal structures. The main reason for this is the need to explain the facts and concepts in the developing and changing world with a limited number of language materials. However, languages ​​use their structures in different ways. In this sense, repetitive structures also serve as elements that add flexibility to language expression.


Repetitive structures have been used with different language units from the oldest periods of Turkish to the present and have provided various semantic functional effects. To make the deep structure clear, to make effective meaning, to clarify the meaning, to harmonize the sentence is some of the tasks of repetitive structures. There are also phonetic, morphological and syntactic types of repetitive structures which are generally considered as lexical. Repetitive structures considered as lexical in Turkish and it is called as hendiadyoin, repetition, reduplication etc. In addition, it is difficult to say that there is a union with the scope of these structures.


In this study, the repetitive structures of phonetic, morphological, lexical and syntactic structures in the structural context including the concept referred to as hendiadyoin, repetition, reduplication are considered as repetitive structures. In this study, a typological classification experiment was conducted.

Keywords: Repetitions, repetitive structure, phonetic, morphology, lexicology, syntax, typology
DOI :10.18345/iuturkiyat.497573   IUP :10.18345/iuturkiyat.497573    Full Text (PDF)

TÜRKÇEDE TEKRARLI YAPI SINIFLARI

Erkan Hirik

Tüm dünya dilleri kendi iç yapılarının el verdiği olanaklar doğrultusunda ifade kabiliyetlerini geliştirme eğilimi gösterirler. Bunun en temel sebebi sınırlı sayıdaki dil malzemesi ile gelişen ve değişen dünyadaki olguları, kavramları anlatabilme ihtiyacıdır. Bununla birlikte diller sahip olduğu yapıları farklı biçimlerde kullanırlar. Bu anlamda tekrarlı yapılar da dilin ifade kabiliyetine esneklik katan unsurlar olarak görev yapmaktadır.


Tekrarlı yapılar Türkçenin en eski dönemlerinden bugüne değin farklı dil birlikleriyle kullanılarak yazıda ve sözde anlamsal-işlevsel çeşitli etkiler sağlamıştır. Dildeki derin yapının yüzey yapıya yaklaşmasını sağlamak, anlama ve anlatıma güç katmak, anlamı belirginleştirmek, söze ve yazıya ahenk katmak tekrarlı yapıların görevlerinden bazılarıdır. Çalışmalarda genelde leksik olarak ele alınan tekrarlı yapıların fonetik, morfolojik ve sentaktik türleri de bulunmaktadır. Leksik olarak ele alınan tekrarlı yapılar Türkçede ikileme, hendiadyoin, tekrar, yineleme vb. terimlerle ifade edilmektedir. Buna ek olarak bu yapılarım kapsamıyla ilgili bir birliğin varlığını da söylemek güçtür.


Bu çalışmada ikileme, hendiadyoin, tekrar, yineleme vb. adlarla anılan kavramı da içerecek şekilde yapısal bağlamda fonetik, morfolojik, leksik ve sentaktik olarak tekrar eden yapılar tekrarlı yapılar olarak ele alınmış ve bu kapsamda tipolojik bir sınıflandırma denemesi yapılmıştır.

Keywords: Tekrarlar, tekrarlı yapı, fonetik, morfoloji, leksikoloji, sentaks, tipoloji

PDF View

References

  • ABİK, A. Deniz, 2010, “(İSİM1 + lI/+lU) (İSİM2 +lI/+lU)” Kuruluşundaki İkilemeler”, Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Türkoloji Dergisi, 17 (2), s. 1-20. google scholar
  • AĞAKAY, Mehmet Ali, 1953, “İkizlemeler Üzerine I”, Türk Dili, c. 2, S. 16, s. 189-191. google scholar
  • AĞAKAY, Mehmet Ali, 1954, “İkizlemeler Üzerine II”, Türk Dili, c. 2, S. 17, s. 268-271 google scholar
  • AĞCA, Ferruh, 2015, “Eski Uygurcada İştikaklı İkilemeler”, Alkış Bitiği Kemal Eraslan Armağanı Ed. Bülent GÜL, Türk Kültürünü Araştırma Enstitüsü Yayınları, Ankara s. 17-30. google scholar
  • AKSAN, Doğan, 2006, Türkçenin Söz Varlığı, Ankara: Engin Yayınevi. google scholar
  • AKYALÇIN, Necmi, 2007, Türkçe İkilemeler Sözlüğü, Ankara: Anı Yayıncılık. google scholar
  • ATALAY, Besim, 2013, Divanü Lûgat-it Türk, Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları. google scholar
  • BAUER, Laurie, 2004, A Glossary of Morphology, Edinburg: Edinburg University Press. google scholar
  • BOZOK, Emrah, 2012, Eski Uygur Türkçesinde İştikaklı İkilemeler, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Eskişehir. google scholar
  • CHOMSKY, Noam, 1957, Syntactic Structures, The Hague: Mouton & Co. google scholar
  • COŞKUN, Mustafa Volkan, 2015, Türkçenin Ses Bilgisi, İstanbul: Bilge Kültür Sanat Yayınları. google scholar
  • ÇAĞATAY, Saadet, 1978, “Uygurcada Hendiadyoinler”, Ankara Üniversitesi, Yıllık Çalışmalar Dergisi, DTCF Yayınları, s. 29-66. google scholar
  • ÇÜRÜK, Yasemin, 2016, “İkilemelerin Kapsamı”, The Journal of Academic Social Science, S. 29, s. 426-430. google scholar
  • DEMİR, Necati, 2018, Türkçe Sözcük Bilgisi, Ankara: Altınordu Yayınları. google scholar
  • DEMİRBAŞ, Merve, 2017, “Türkiye Türkçesi Ağızlarında Seslenme Sözleri”, Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi, S. 6/4, s. 2154-2181. google scholar
  • DEMİRCAN, Ömer, 1988, “A Systematic Approach to Non-Echoic-Base Reduplications: Studies on Turkish Linguistics”, Proceedings of the 4th International Conference on Turkish Linguistics, s. 231-264. google scholar
  • DEMİRCAN, Ömer, 1996, “Türkçe Yansımaların Özüne Doğru”, Dilbilim Araştırmaları, ss. 175-191. google scholar
  • EMRE, Ahmet Cevdet, 1945, Türk Dilbilgisi, Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları. google scholar
  • EREN, Hasan, 1949, “İkiz Kelimelerin Tarihine Dair”. DTCF Dergisi, c. 7, S. 2, s. 283-286, Ankara. google scholar
  • GEDİZLİ, Mehmet, 2015, “Türkçede Ünlemler ve Temel İşlevi”, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, c. 8, S. 36, s. 126-134. google scholar
  • GÖKSEL, Aslı, Celia KERSLAKE, 2005, Turkish: A Comprehensive Grammar, Routledge. google scholar
  • HATİBOĞLU, Vecihe, 1981, Türk Dilinde İkileme, Ankara: TDK Yayınları. google scholar
  • HİRİK, Erkan, 2018, “Morfolojik Tekrarlı Yapılar ve Kutadgu Bilig'deki İşlevsel Görünümü”, Atebetü’l Hakâyık ve İlk Dönem Türkçe İslâmî Eserler Sempozyumu Bildirisi, Ankara. google scholar
  • HİRİK, Seçil, 2017, “Öbek Yapılarda Yönetim”, Hitit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Yıl 10, Sayı 1, Haziran 2017, s. 389-416. google scholar
  • İMER, Kamile, Ahmet KOCAMAN, Sumru A. ÖZSOY, 2011, Dilbilim Sözlüğü, İstanbul: Boğaziçi Üniversitesi Yayınevi. google scholar
  • KARAAĞAÇ, Günay, 2012, Türkçenin Dil Bilgisi, Ankara: Akçağ Yayınları. google scholar
  • KARAHAN, Leylâ, 2010, Türkçede Söz Dizimi, Ankara: Akçağ Yayınları. google scholar
  • KORKMAZ, Zeynep, 2007, Gramer Terimleri Sözlüğü, Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları. google scholar
  • SARI, İsa, 2018, “Eski Türkçede Eşmerkezli Birleşik Sözcük Yapıları”. Köktürk Yazısının Okunuşunun 125. Yılında Orhun’dan Anadolu’ya Uluslararası Türkoloji Sempozyumu (1-7 Haziran 2018) Bildiriler Kitabı C. 2. İstanbul: Kesit Yayınları. google scholar
  • SAUSSURE, Ferdinand de, 1998, Genel Dilbilim Dersleri, Çev. Berke VARDAR, İstanbul: Multilingual Yayınları. google scholar
  • SERTKAYA, Osman Fikri, 1982-1983, “Maitrisimit Nom Bitig”. TDAY-Belleten, s. 265, Ankara. google scholar
  • SEV, İ. Gülsel, 2004, “Divanü Lügat’it Türk’te İkilemeler”, Türk Dili, 634, s. 497-510. google scholar
  • ŞEN, Serkan, 2003, Eski Uygur Türkçesinde İkilemeler. Yüksek Lisans Tezi, Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türk Dili ve Edebiyatı Anabilim Dalı, Samsun. google scholar
  • TEKİN, Şinasi, 1965, “Uygur Edebiyatının Meseleleri (Şekiller-Vezinler)”. Türk Kültürü Araştırmaları II, S. 1-2, s. 26-67. google scholar
  • TEMEL, Emine, 2016, “Lutfî Divanında Tekrar Grupları”, Türkiyat Mecmuası, c. 26/1, s. 283-299. google scholar
  • TİETZE, Andreas, 1966, “Reduplikasyon ve (r) ile Kurulmuş Çift Sözler”, (Reşit Rahmeti Arat için), Ankara, s. 423-429. google scholar
  • TOPRAK, Funda, 2005, “Harezm Türkçesinde İkilemeler”, Türk Dünyası İncelemeleri Dergisi, c. V, S. 2, s. 277-292. google scholar
  • TRASK, Robert Lawrance, 1996, A Dictionary of Grammatical Terms in Linguistic, Routledge. google scholar
  • TUNA, Osman Nedim, 1949, “Türkçede Tekrarlar”. İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi, Türk Dili ve Edebiyatı Dergisi, c.3, İstanbul, s. 428-447. google scholar
  • TUNA, Osman Nedim, 1950, “Türkçede Tekrarlar 2”. İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi, Türk Dili ve Edebiyatı Dergisi (C.4), ss. 35-82, İstanbul. google scholar
  • ÜSTÜNOVA, Kerime, 1996, Dede Korkut Hikâyelerinde Cümleden Büyük Birlikler ve Bunların Oluşumda Tekrarların Rolü, Uludağ Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Bursa. google scholar
  • ÜSTÜNOVA, Kerime, 1998, “Dede Korkut Destanlarında Aralıklı İkilemeler”, Türk Dili, c. 5, S. 557, s. 464-470. google scholar
  • VARDAR, Berke, 2002, Dilbilim Terimleri Sözlüğü, İstanbul: Multilingual Yayınları. google scholar
  • YASTI, Mehmet, 2007, “Türkçe Deyimlerde Geçen İkilemelerin Ses ve Sekil Özellikleri”, Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi, S. 21, s. 51-87. google scholar
  • YILMAZ, Kadri Hüsnü, 2014, “Hâkî Efendi’nin Süleymannâmesi’nde Yer Alan İkilemelerin Anlama Sağladığı Katkılar”, The Journal of Academic Social Science, c. III. S. 29, s. 427-438. google scholar
  • ZÜLFİKAR, Hamza, 1995, Türkçede Ses Yansımalı Kelimeler, Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları. google scholar

Citations

Copy and paste a formatted citation or use one of the options to export in your chosen format


EXPORT



APA

Hirik, E. (2018). REPETITIVE STRUCTURE CLASSES IN TURKISH. Journal of Turkology, 28(2), 37-65. https://doi.org/10.18345/iuturkiyat.497573


AMA

Hirik E. REPETITIVE STRUCTURE CLASSES IN TURKISH. Journal of Turkology. 2018;28(2):37-65. https://doi.org/10.18345/iuturkiyat.497573


ABNT

Hirik, E. REPETITIVE STRUCTURE CLASSES IN TURKISH. Journal of Turkology, [Publisher Location], v. 28, n. 2, p. 37-65, 2018.


Chicago: Author-Date Style

Hirik, Erkan,. 2018. “REPETITIVE STRUCTURE CLASSES IN TURKISH.” Journal of Turkology 28, no. 2: 37-65. https://doi.org/10.18345/iuturkiyat.497573


Chicago: Humanities Style

Hirik, Erkan,. “REPETITIVE STRUCTURE CLASSES IN TURKISH.” Journal of Turkology 28, no. 2 (Jun. 2024): 37-65. https://doi.org/10.18345/iuturkiyat.497573


Harvard: Australian Style

Hirik, E 2018, 'REPETITIVE STRUCTURE CLASSES IN TURKISH', Journal of Turkology, vol. 28, no. 2, pp. 37-65, viewed 9 Jun. 2024, https://doi.org/10.18345/iuturkiyat.497573


Harvard: Author-Date Style

Hirik, E. (2018) ‘REPETITIVE STRUCTURE CLASSES IN TURKISH’, Journal of Turkology, 28(2), pp. 37-65. https://doi.org/10.18345/iuturkiyat.497573 (9 Jun. 2024).


MLA

Hirik, Erkan,. “REPETITIVE STRUCTURE CLASSES IN TURKISH.” Journal of Turkology, vol. 28, no. 2, 2018, pp. 37-65. [Database Container], https://doi.org/10.18345/iuturkiyat.497573


Vancouver

Hirik E. REPETITIVE STRUCTURE CLASSES IN TURKISH. Journal of Turkology [Internet]. 9 Jun. 2024 [cited 9 Jun. 2024];28(2):37-65. Available from: https://doi.org/10.18345/iuturkiyat.497573 doi: 10.18345/iuturkiyat.497573


ISNAD

Hirik, Erkan. “REPETITIVE STRUCTURE CLASSES IN TURKISH”. Journal of Turkology 28/2 (Jun. 2024): 37-65. https://doi.org/10.18345/iuturkiyat.497573



TIMELINE


Submitted18.10.2018
Accepted01.11.2018

LICENCE


Attribution-NonCommercial (CC BY-NC)

This license lets others remix, tweak, and build upon your work non-commercially, and although their new works must also acknowledge you and be non-commercial, they don’t have to license their derivative works on the same terms.


SHARE




Istanbul University Press aims to contribute to the dissemination of ever growing scientific knowledge through publication of high quality scientific journals and books in accordance with the international publishing standards and ethics. Istanbul University Press follows an open access, non-commercial, scholarly publishing.