Różnorodność rysunków dziecięcych
Abstrakt
Dla pedagoga rysunek dziecięcy jest bezcennym źródłem wiedzy o dziecku – jego myśleniu, emocjach i sytuacji rodzinnej. Rysunki dzieci różnią się między sobą w zależności od wieku, poziomu rozwoju, emocji i pragnień oraz relacji rodzinnych, a poprzez te różnice można się o dziecku bardzo dużo dowiedzieć i – co za tym idzie – skuteczniej mu pomagać. Szczególnie znaczący jest sposób przedstawienia postaci ludzkiej, który zmienia się na poszczególnych etapach rozwoju (bazgroty, głowonogi, schematy, realizm), a także w zależności od przeżyć wewnętrznych dziecka i jego sytuacji rodzinnej. Ze względu na owe różnice w sposobie rysowania rysunek pozwala na zorientowanie się, czy poziom wykonania jest adekwatny do wieku dziecka, a także na poznanie jego sfery emocjonalnej. Celem artykułu jest przedstawienie różnorodności rysunków dziecięcych. Oparty jest na literaturze przedmiotu i badaniach własnych oraz uzupełniony przykładami rysunków zaczerpniętych ze zbiorów autorki. Interpretacja rysunku jest trudna, gdyż posługuje się wskaźnikami wynikającymi z badań porównujących rysunki różnych grup, a także opiera się na mechanizmie projekcji i symbolach. To podejście zupełnie inne niż w skalach kwestionariuszowych i ankietach, odwołujących się do samoopisu.
Bibliografia
Baley S., Psychologia wychowawcza w zarysie, PWN, Warszawa 1960.
Bertalanffy L. von, General systems theory and psychiatry, [w:] American handbook of psychiatry, red. S. Arieti, Basic Books, New York 1966.
Braun-Gałkowska M., Miłość aktywna. Psychiczne uwarunkowania powodzenia małżeństwa, Pax, Warszawa 1980.
Braun-Gałkowska M., Poznawanie systemu rodzinnego, Wyd. KUL, Lublin 2007.
Braun-Gałkowska M., Projekcja życzliwości w rysunku dzieci, [w:] Rysunek projekcyjny w badaniach obrazu siebie, red. B. Kostrubiec, B. Mirucka, Tow. Nauk. KUL, Lublin 2004.
Braun-Gałkowska M., Projekcyjny obraz siebie osób przeżywających poczucie osamotnienia, [w:] Rysunek projekcyjny w badaniach obrazu siebie, red. B. Kostrubiec, B. Mirucka, Tow. Nauk. KUL, Lublin 2004.
Braun-Gałkowska M., Rysunek jako projekcja zmian w sytuacji rodzinnej, [w:] Rysunek projekcyjny w badaniach nad rodziną i wychowaniem, red. B. Kostrubiec-Wojtachnio, Tow. Nauk. KUL, Lublin 2012.
Braun-Gałkowska M., Projekcyjny obraz siebie w różnych grupach osób starych, [w:] Zawodowe i zdrowotne problemy człowieka w różnych okresach dorosłości. Perspektywa psychologiczna, red. T. Rostowska, W. Budziński, Wyd. Adam Marszałek, Toruń 2012.
Braun-Gałkowska M., Psychologiczna analiza systemów rodzinnych osób zadowolonych i niezadowolonych z małżeństwa, Tow. Nauk. KUL, Lublin 1992.
Braun-Gałkowska M., Test Rysunku Rodziny, Wyd. KUL, Lublin 1985.
Braun-Gałkowska M., Zmiany w rysunku jako projekcja zmian w psychice badanego, [w:] Rysunek projekcyjny w badaniach relacji społecznych, red. B. Kostrubiec, B. Mirucka, Tow. Nauk. KUL, Lublin 2007.
Braun-Gałkowska M., Steuden S., Projekcja niepokoju w rysunku, [w:] Rysunek projekcyjny jako metoda badań psychologicznych, red. B. Łaguna, M. Lachowska, Tow. Nauk. KUL, Lublin 2003.
Buczyński F., Rodzina z dzieckiem chorym na białaczkę, Red. Wyd. KUL, Lublin 1999.
Corman L., Le test du dessin de famille, PUF, Paris 1970.
Frank L., Projective methods, II: Charles C. Thomas Publisher, Springfield 1948.
Frank L.K., Metody projekcyjne w badaniu osobowości, [w:] Wybrane zagadnienia testów projekcyjnych, red. M. Stasiakiewicz, PTP Wydział Psychologii UW, Biblioteka Psychologa Praktyka, t. III, Warszawa 1989.
Fromm E., Zapomniany język, PIW, Warszawa 1977.
Frydrychowicz A., Rysunek rodziny, Wyd. Nauk. UAM, Poznań 1984.
Gałkowska A., Percepcja powodzenia małżeństwa rodziców a społeczny obraz siebie ich dorosłych dzieci, Tow. Nauk. KUL, Lublin 1999.
Goodenough F., L’intelligence d’apres le dessin, PUF, Paris 1957.
Hornowski B., Badania nad rozwojem psychicznym dzieci i młodzieży na podstawie rysunku postaci ludzkiej, Ossolineum, Wrocław 1982.
Koch C., Le test de L’Arbre, Emmanuel Vitt. Ed., Lyon 1969.
Koch C., Test Drzewa, Wyd. ERDA, Warszawa 1997.
Kostrubiec B., Mirucka B. (red.), Rysunek projekcyjny w badaniach relacji społecznych, Tow. Nauk. KUL, Lublin 2007.
Kostrubiec B. Mirucka B. (red.), Rysunek projekcyjny w badaniu obrazu siebie, Tow. Nauk. KUL, Lublin 2004.
Kostrubiec-Wojtachnio B., Trubiłowicz E. (red.), Rysunek projekcyjny w badaniach nad rodziną i wychowaniem, Tow. Nauk. KUL, Lublin 2012.
Lachowska B., Gosztyła T., Graficzne przedstawienie reprezentacji poznawczej rodziny – analiza porównawcza rysunków dzieci wykonanych w różnych okresach historycznych, [w:] Rysunek projekcyjny w badaniach relacji społecznych, red. B. Kostrubiec, B. Mirucka, Tow. Nauk. KUL, Lublin 2004.
Lüscher M., The Lüscher Color Test, Random House, New York 1969.
Łaguna N., Lachowska B. (red.), Rysunek projekcyjny jako metoda badań psychologicznych, Tow. Nauk. KUL, Lublin 2003.
Machover K., Personality projection in the draving of human figure, II: Charles C. Thomas Publisher, Springfield 1949.
Margasiński A., Analiza psychologiczna systemów rodzinnych z chorobą alkoholową, Wyd. WSP, Częstochowa 1996.
Minkowska F., Dessins d’enfants, „Age Nouveau”, (1950)47.
Minuchin S., Families and family therapy, Harvard University Press, Cambridge 1975.
Namysłowska I., Terapia rodzin, PWN, Warszawa 1997.
Ochojska D., Stwardnienie rozsiane i rodzina, Wyd. WSP, Rzeszów 2000.
Oster G., Gould P., Rysunek w psychoterapii, GWP, Gdańsk 1999.
Pulver M., Le symbolisme de l’Ecriture, Stock, Paris 1953.
Radochoński M., Choroba a rodzina, Wyd. WSP, Rzeszów 1987.
Radochoński M., Psychoterapia rodzinna w ujęciu systemowym, Wyd. WSP, Rzeszów 1984.
Rembowski J., Metoda projekcyjna w psychologii dzieci i młodzieży, PWN, Warszawa 1975.
Rembowski J., Więzi uczuciowe w rodzinie, PWN, Warszawa 1972.
Romey G., Le test de l’arche de Noé, Robert Laffont Ed., Paris 1977.
Rorschach H., Psychodiagnostik, Hans Huber, Bern 1921.
Rostowski J., Zarys psychologii małżeństwa, PWN, Warszawa 1987.
Salem G., L’approche therapeutuqe de la famille, Masson, Paris 1987.
Staabs von G., Le scéno test, Delachaux and Niestle, Paris 1973.
Szuman S., Sztuka dziecka, Książnica Atlas, Warszawa 1927.
Wallon P., Cambier A., Engelhart D., Rysunek dziecka, WSiP, Warszawa 1993.
Copyright (c) 2016 Edukacja Elementarna w Teorii i Praktyce
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
1. Autor zgłaszając swój artykuł oświadcza, że jest Autorem artykułu (zwanego dalej Utworem) i:
- przysługują mu wyłączne i nieograniczone prawa autorskie do Utworu,
- jest uprawniony/a do rozporządzania prawami autorskimi do Utworu.
Oświadcza, że nie narusza praw autorskich osób trzecich i praw prawnych.
Oświadcza, że nie występuje żaden konflikt interesów.
2. Udziela Uniwersytetowi Ignatianum w Krakowie nieodpłatnej, niewyłącznej, nieograniczonej terytorialnie licencji do korzystania z Utworu na następujących polach eksploatacji:
- utrwalania utworu w formie papierowej, a także na nośniku cyfrowym lub magnetycznym;
- zwielokrotnienia utworu dowolną techniką, bez ograniczenia ilości wydań i liczby egzemplarzy;
- rozpowszechniania utworu i jego zwielokrotnionych egzemplarzy na jakimkolwiek nośniku, w tym wprowadzenia do obrotu, sprzedaży, użyczenia, najmu;
- wprowadzenia utworu do pamięci komputera;
- rozpowszechniania utworu w sieciach informatycznych, w tym w sieci Internet;
- publicznego wykonania, wystawienia, wyświetlenia, odtworzenia oraz nadawania i reemitowania, a także publicznego udostępniania utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i czasie przez siebie wybranym;
- w zakresie praw zależnych do Utworu, obejmujących w szczególności prawo do dokonania koniecznych zmian w Utworze, wynikających z opracowania redakcyjnego i metodycznego, a także do dokonania tłumaczenia Utworu na języki obce.
Udzielenie licencji następuje z chwilą przekazania Utworu na rzecz Uniwersytetowi Ignatianum w Krakowie. Uniwersytet Ignatianum w Krakowie jest uprawniony do udzielania dalszych sublicencji do Utworu, w zakresie udzielonego prawa. Licencja jest ograniczona czasowo i zostaje udzielona na okres 15 lat, licząc od daty jej udzielenia.
Wyraża się zgodę i zachęca autorów do publikacji ich tekstu w Internecie (np. w repozytorium instytucji lub na jej stronie internetowej) przed lub podczas procesu składania tekstu jako, że może to prowadzić do korzystnych wymian oraz wcześniejszego i większego cytowania opublikowanego tekstu (Patrz The Effect of Open Access). Zalecamy wykorzystanie dowolnego portalu stowarzyszeń badawczych z niżej wymienionych:
