MISCELANEA

Tomasz Wujewski
RENESANSOWY PIEC Z ZAMKU W SIERAKOWIE

W kościele pobernardyńskim w Sierakowie nad Wartą otwarto na
początku lat dziewięćdziesiątych XX w. krypty sepulkralne. Okazało się,
że znajdują się w nich artystycznie cenne sarkofagi metalowe dawnych
właścicieli miasta (Opalińskich). Jednakże dalsze ich pozostawienie na
tym miejscu nie wchodziło w rachubę, ze względu na podniesienie się po-
ziomu wód gruntowych. Trumny poddano konserwacji1. Powstała jedno-
cześnie potrzeba znalezienia godnego miejsca dla ich dalszej depozycji,
tak aby szczątki ludzkie nie były traktowane jak eksponat muzealny, ale
też żeby istniała możliwość poznawania walorów zabytkowych sarkofa-
gów. Rzucona więc została idea zaaranżowania mauzoleum rodu Opaliń-
skich w reliktach ich dawnej rezydencji.
W związku z tym postanowiono najpierw przeprowadzić badania ar-
chitektoniczne pozostałości zamku, z nadzieją uzyskania nieco więcej
informacji odnośnie do jego historii budowlanej2.
Zamek w Sierakowie stanął w niewielkiej odległości na wschód od
miasta, na południowym brzegu Warty. Jego budowa została zapewne
rozpoczęta w ciągu XIV wieku3, jednakże dopiero w następnym stuleciu

1 J. Krause, Sarkofagi cynowe. Problematyka technologiczna warsztatowa i konser-
watorska, Toruń 1995, s. 134-136.
2 Badania przeprowadzili pracownicy naukowi Instytutu Historii Sztuki UAM, Jan
Skuratowicz i Tomasz Wujewski.
3 Z roku 1397 pochodzi pierwsza wzmianka o istnieniu zamku: Wichna Sierakowska
z d. Borkowiców, wdowa po zabitym w 1354 wojewodzie kaliskim Beniaminie z Uzarzewa,
I-o V. Mikołajowa Obrzycka, została pozwana przez swojego zięcia o to, że zniszczyła za-
mek w Sierakowie, zob. Słownik historyczno-geograficzny województwa poznańskiego
w średniowieczu, red. A.Gąsiorowski, cz. IV, zesz. 2, s. 411. Jednakże mało prawdopodob-
ne, aby już wówczas obiekt był ukończony, choć wydaje się, że mur obwodowy (lub jego
fragment) był zrealizowany, zapewne też dom południowy, pozostałe zaś części mogły być
drewniane lub ryglowe, albo jeszcze w tym momencie ich nie było. W czasie badań nie
natrafiono na ich ślady, ale też założeniem było niewchodzenie w głębsze warstwy archeo-
logiczne. Owo „zniszczenie” może oznaczać zaniedbanie budowy zamku.