Artykuł oryginalny/Original research articleDalsze przyspieszenie wieku menarche dziewcząt z KrakowaThe Ongoing Age at Menarche Acceleration in Girls from Cracow (Poland)
Section snippets
Wstęp
„Dojrzewanie płciowe wyrażone u dziewcząt pojawieniem się menarche stanowi niezwykle czuły wskaźnik oceny poziomu i tempa rozwoju” [1]. Przesuwanie się sygnałów pokwitania u dzieci na coraz wcześniejsze lata ontogenezy traktowane jest jako skutek poprawy warunków bytu społeczeństw. Trwa światowa debata, czy nadal postępuje zjawisko akceleracji dojrzewania płciowego u dzieci i czy istnieją granice obniżania się wieku rozpoczęcia pokwitania dzieci [2]. W niektórych regionach następuje dalsze
Materiał i metody
Materiał badawczy stanowiły wyniki trzech serii antropologicznych badań przekrojowych dziewcząt w wieku 3–19 lat przeprowadzonych w krakowskich przedszkolach i szkołach w liczebności: w 1971 r. – 3012 dziewcząt [19], w 1983 r. – 3288 [15], w 2000 r. – 2093 dziewczęta [17] oraz obserwacje własne 1991 dziewcząt dokonane w 2010 r. Badania prowadzone były o tej samej porze roku, tj. wiosną. Dzieci obserwowane w próbach z lat 1971–2000 rekrutowały się z losowych kohort z różnych środowisk
Wyniki
W tabeli I przedstawiono częstość wieku menarche u zbadanych w 2010 r. dziewcząt z Krakowa (dane status quo). Obliczony w oparciu o te dane probitowy wiek I miesiączki (PA) wynosi 12,68 ± 0,07 roku (95% przedział ufności: 12,54–12,82). Rozkład deklarowanego (RA) wieku I menstruacji ogółu dziewcząt jest rozkładem normalnym (ryciny nie przedstawiono), a średnia arytmetyczna obliczonego tą metodą wieku wynosi 12,62 ± 1,13 roku, błąd standardowy SE = 0,04 (95% przedział ufności: 12,55–12,69). Z kolei
Omówienie
Aby można było odnieść wyniki badań własnych do większej liczby populacji porównawczych, wyłania się konieczność określenia wieku menarche kilkoma sposobami. Aktualnie do tego celu stosowane są 3 metody: prospektywna – wykorzystywana w badaniach ciągłych, analizy probitów oraz retrospektywna – używane w badaniach przekrojowych. W ostatnich latach coraz bardziej popularna staje się jeszcze jedna metoda – Kaplana-Meiera stosowana w analizie przeżywalności. Czy można porównywać wiek menarche
Wnioski
- 1.
W populacji dziewcząt z Krakowa akceleracja pokwitania nie maleje. W świetle metody probitowej szacowania wieku menarche, między latami 2000–2010 jej średni wiek obniżył się z 12,86 roku do 12,68 roku (2 miesiące), a w ciągu całego analizowanego okresu, tj. 40 lat o 0,44 roku (przeszło 5 miesięcy), w średnim tempie 0,11 roku na dekadę.
- 2.
Porównywanie wieku menarche dokonane z zastosowaniem różnych metod oceny może budzić zastrzeżenia. Aby uwiarygodnić wynik porównań, najlepiej zastosować taką samą
Wkład autorów/Authors’ contributions
BA. Cichocka – koncepcja pracy, zebranie i interpretacja danych, analiza statystyczna, przygotowanie literatury, pozyskanie środków. A. Woronkowicz – koncepcja pracy, zebranie i interpretacja danych, przygotowanie literatury, pozyskanie środków. M. Kowal, J. Sobiecki, Ł. Kryst – zebranie i interpretacja danych, akceptacja ostatecznej wersji, pozyskanie środków. Paweł Kruszelnicki – analiza statystyczna, interpretacja danych. S. Cichocki, N. Kowalska, K. Lubecka-Fraszczyńska, M. Łukasik, E.
Finansowanie/Financial Support
Badania finansowane z grantu KBN nr N N 404177035.
Konflikt interesu/Conflict of interest
Nie występuje.
Piśmiennictwo/References (37)
- et al.
Lessons from large population studies on timing and tempo of puberty (secular trends and relation to body size): the European trend
Mol Cell Endocrinol.
(2006) - et al.
Age at menarche in the Canadian population: secular trends and relationship to adulthood BMI
J Adolesc Health.
(2008) Zmiany w rozwoju osobniczym człowieka w świetle trendów sekularnych i różnic społecznych
(1972)- et al.
Assessment of pubertal development in Egyptian girls
J Pediatr Endocrinol Metab.
(2005) - et al.
Recent decline in age at breast development: the Copenhagen Puberty Study
Pediatrics
(2009) - et al.
The mean age at menarche of Irish girls in 2006
Ir Med J.
(2009) - et al.
Geographic distribution and secular trend of menarche in 9-18-year-old Chinese Han girls
Beijing Da Xue Xue Bao.
(2011) - et al.
Age at menarche in contemporary Greek girls: evidence for levelling-off of the secular trend
Acta Paediatr.
(2008) - et al.
References for growth and pubertal development from birth to 21 years in Flanders, Belgium
Ann Hum Biol.
(2009) - et al.
Puberty and influencing factors in schoolgirls living in Istanbul: end of the secular trend?
Pediatrics.
(2011)
Secular trends in age at menarche in women in the UK born 1908-93: results from the Breakthrough Generations Study
Paediatr Perinat Epidemiol.
Uwarunkowania osobnicze i środowiskowe pokwitania u dziewcząt
Ginekol Pol.
Determinants of menarche
Reprod Biol Endocrinol.
Rozwój fizyczny i dojrzewanie polskich 13-latków w pierwszej dekadzie XXI wieku
Med. Wieku Rozwoj.
Dziecko krakowskie
Zmiany sekularne wieku menarche u dziewcząt z Krakowa, Warszawy i Wrocławia w latach 1965–2000 a sytuacja psychosocjalna
Pediatria Pol.
Zmiany sekularne w rozwoju fizycznym dzieci i młodzieży krakowskiej w ostatnim 30-leciu XX wieku
Wych. Fiz. i Sport
Międzypokoleniowe zmiany w budowie ciała i akceleracja pokwitania u dzieci i młodzieży w wieku 7–15 lat z populacji wielkomiejskiej w świetle uwarunkowań psychosocjalnych
Cited by (3)
Reliability of retrospective assessment of the age of first menstruation
2023, Anthropological ReviewInfluence of socioeconomic factors on age at menarche of Polish girls
2013, Anthropologischer Anzeiger