Samenvatting
Om de cruciale vraag van de cliënt - ‘Kan deze persoon mij helpen?’ - positief te doen beantwoorden, dient de therapeut tijdens het allereerste behandelcontact zowel professioneel als persoonlijk aansluiting te vinden bij de cliënt. Dit aansluitingsproces wordt gecompliceerd door het feit dat cliënten uiteenlopende wensen en verwachtingen hebben die ook nog tegenstrijdig kunnen zijn. Om hierop te kunnen afstemmen, moet de therapeut meerdere rollen vervullen, waartussen hij kan schakelen op geleide van de voorkeur van de cliënt. De auteurs stellen voor om hiervoor het Drierollenmodel als leidraad te nemen, waarin iedere rol consequent verbonden is met een bepaald denkkader en een gespreksmodel. Naast een demonstratie van professionele en persoonlijke rolvervulling, zal de therapeut ook het vertrouwen moeten wekken dat hij zowel veiligheid kan bieden als de gewenste verandering teweeg kan helpen brengen. Vanuit de spanning tussen bevestiging en uitdaging kan de therapeut momenten van verrassing laten ontstaan die hoop op verandering introduceren. Ten slotte zal de therapeut, omdat afstemming een uniek persoonlijk proces is, steeds bij de cliënt en naasten feedback moeten vragen, om te toetsen of aansluiting in voldoende mate gerealiseerd wordt.
Abstract
To enable the client to answer positively to his crucial question – ‘Can this person help me?’ – the therapist has to connect with the client in a professional, as well as in a personal way. The process of attuning and connecting is complicated by the fact that clients have differing wishes and expectations which can also be adverse to each other. To connect, the therapist must be able to fulfil multiple roles and to switch between those roles, to find the best fit to the clients’ preferences. The authors pose to use the Three-Roles-Model as a guideline, in which every role consistently relates to a specific theoretic framework and conversation model. Besides a demonstration of professional and personal role fulfilment, the therapist has to show he is able to provide safeness as well as the desired change. The therapist can handle the tension between validation on one hand and challenge on the other hand, in a way that moments of surprise can emerge which generate hope that change can occur. Finally, because forming an alliance is a unique personal process, the therapist has to ask feedback from the client and relatives to check if there’s a good-enough fit.
This is a preview of subscription content, log in via an institution to check access.
Literatuur
Beijne, S., & Hoencamp, E. (1991). Wensen van patiënten van een psychiatrische polikliniek. Enige ervaringen met een korte behoeftevragenlijst. Maandblad Geestelijke volksgezondheid, 46, 34–42.
Bensing, J. M. (1991). Impliciete theorieën in onderzoek naar de arts – patiëntcommunicatie. Huisarts en Wetenschap, 34, 311–319.
Boogaard, M. van den (2014). De invloed van compatibiliteit tussen patiënt en behandeling op de effectiviteit van de therapeut. Tijdschrift voor Psychotherapie, 40, 121–142.
Bordin, E. S. (1979). The generalizability of the psychoanalytic concept of the working alliance. Psychotherapy: Theory, Research and Practice, 16, 252–260.
Bracken, P., Thomas, P., Timimi, S., Asen, E., Behr, G., Beuster, C., et al. (2012). Psychiatry beyond the current paradigm. British Journal of Psychiatry, 201, 430–434.
Brink-Muinen, A. van den , Dulmen, A. M. van, Scheelevis, F. G., & Bensing, J. M. (red.). (2004). Tweede nationale studie naar ziekten en verrichtingen in de huisartspraktijk. Oog voor communicatie: huisarts-patiënt communicatie in Nederland. Utrecht: NIVEL.
Castonguay, L. G., & Butler, L. E. (red.). (2006). Principles of therapeutic change that work (pag. 293–317). New York: Oxford University Press.
Duncan, B. L., Miller, S. D., Sparks, J. A., Claud, D. A., Reynolds, L. R., & Brown, J. (2003). The session rating scale: preliminary psychometric properties of a ‘working’ alliance measure. Journal of Brief Therapy, 3, 3–12.
Duncan, L. B., Miller, S. D., Wampold, B. E., & Hubble, M. A. (2010). The heart and soul of change. Washington: APA.
Fonagy, P., & Allison, E. (2014). The role of mentalizing and epistemic trust in the therapeutic relationship. Psychotherapy, 51, 372–380.
Frank, J. B. (2015). The psychotherapy of hope. Baltimore: Johns Hopkins University Press.
Frank, J. D., & Frank, J. B. (1991). Persuasion and healing an comparative study of psychotherapy. Baltimore: John Hopkins University.
Friedlander, M. L., Escudero, V., Horvath, A. S., Heatherington, L., Cabero, A., & Martens, M. P. (2006). System for observing family therapy alliances: a tool for research and practice. Journal of Counseling Psychology, 53, 214–225.
Frosch, D. L., & Kaplan, R. M. (1999). Shared decision making in clinical medicine: past research and future directions. American Journal of Preventive Medicine, 17, 285–294.
Gladwell, M. (2006). Blink. The power of thinking without thinking. New York: Little, Brown and Company.
Hafkenscheid, A. (2012). Subjectiviteit bij de interpretatie van het grafisch scoreverloop op monitorinstrumenten. Tijdschrift voor Psychiatrie, 54, 29–134.
Hafkenscheid, A. (2014). De therapeutische relatie. Utrecht: de Tijdstroom.
Haley, J. (1978). Problem-solving therapy. Toronto: Fitzhenry & Whiteside.
Hanson, J. (2005). Should your lips be zipped? How therapist self-disclosure and non-disclosure affects clients. Couns Psychoth Res, 5(2), 96–104.
Hatcher, R. L. (2010). Alliance theory and measurement. In J. C. Muran & J. P. Baber (red.), The therapeutic alliance: an evidence-based guide to practice (pag. 7–28). New York: Guilford Press.
Hinshelwood, R. D. (1999). The difficult patient. British Journal of Psychiatry, 174, 187–190.
Horvath, A. O., Re, A. C. del, Fluckiger, C., & Symonds, D. (2011). Alliance in individual psychotherapy. In J. C. Norcross (red.), Relationships that work (pag. 25–69). New York: Oxford University Press.
Jonghe, F. de (2013). Kortdurende psychoanalytische psychotherapie. Amsterdam: Benecke.
Oenen, F. J. van, Bernardt, C., & Post, L. van der (2007). Praktijkboek crisisinterventie: de kunst van het interveniëren in moeilijke behandelsituaties in de spoedeisende psychiatrie en psychotherapie. Utrecht: de Tijdstroom.
Oenen, F. J. van, Cornelis, J., & Bernardt, C. (2012). Consensusgericht systemisch interviewen en interveniëren: een systemisch ‘goed genoeg’ pakket voor hulpverleners in de psychiatrie. Systeemtherapie, 24, 63–81.
Oenen, F. J. van, Deursen, S. van, & Cornelis, J. (2014). De rol van de psychiater; medisch, contextueel en persoonsgericht denken en handelen in de psychiatrie. Tijdschrift voor Psychiatrie, 56, 728–735.
Oenen, F. J. van, Schipper, S., Van, R., Schoevers, R., Visch, I., Peen, J., & Dekker, J. (2016). Feedback-informed treatment in emergency psychiatry, a randomised controlled trial. BMC Psychiatry, 16 doi:10.1186/s12888-016-0811-z.
Priebe, S., Palumbo, C., Sajjad, A., Strappelli, N., Gavrilovic, J. J., & Bremner, S. (2013). How psychiatrists should introduce themselves in the first consultation: an experimental study. British Journal of Psychiatry, 202, 459–462. doi:10.1192/bjp.bp.112.123877.
Rober, P. (2012). Gezinstherapie in praktijk. Leuven: Acco.
Rollnick, S., Miller, W. R., & Butler, C. C. (2009). Motiverende gespreksvoering in de gezondheidszorg. Gorinchem: Ekklesia.
Safran, J. D., & Muran, J. C. (2011). Repairing alliance ruptures. Psychotherapy (Chic), 48, 80–87. doi:10.1037/a0022140.
Shahar, G. (2004). Transference-countertransference: where the (political) action is. Journal of Psychotherapy Intergation, 14, 371–396.
Shea, S. C. (1998). Psychiatric interviewing. Philadelphia: Saunders.
Shotter, J. (1993). Conversational realities. London: SAGE.
Staveren, R. van (2013). Patiëntgericht communiceren in de GGZ. Utrecht: de Tijdstroom.
Stierlin, H. (1980). The first interview with the family. New York: Brunner, Mazel.
Swinkels, J. (1994). Wat mag ik voor u doen? Een exploratief onderzoek naar de hulpvraag van patiënten op een polikliniek psychiatrie. Alphen: Samson.
Thompson, L., & McCabe, R. (2012). The effect of clinician-patient alliance and communication on treatment adherence in mental health care: a systematic review. BMC Psychiatry, 12, 87. doi:10.1186/1471-244X-12-87.
Tomm, K. (1988). Interventive interviewing, pt. III. Intending to ask lineal, circular, strategic or reflexive questions? Family Process, 27, 1–15.
Westermann, G.M.A. (2010). Ouders adviseren in de jeugd-GGZ. Het ontwerp van een gestructureerd adviesgesprek. Academisch proefschrift. Maastricht: Datawyse/Ubniversitaire Pers.
Winkel, J. H. M. van, Achterberg, C., & Bremer, J. C. B. (1997). Verwachtingen bij cliënten van de directiviteit van therapeuten. Directieve Therapie, 17, 230–243.
Author information
Authors and Affiliations
Corresponding author
About this article
Cite this article
van Oenen, F.J., van Deursen, S. & Cornelis, J. ‘Uw wens is mijn gedachte’. Tijdschr Psychother 42, 336–352 (2016). https://doi.org/10.1007/s12485-016-0159-3
Published:
Issue Date:
DOI: https://doi.org/10.1007/s12485-016-0159-3