Skip to main content
SpringerLink
Log in

De dokter als medicijn: zeventig jaar timmeren aan de arts-patiëntrelatie

  • geschiedenis huisartsgeneeskunde
  • Published:
Huisarts en wetenschap Aims and scope

Samenvatting

De arts-patiëntrelatie heeft vanaf het begin een bijzondere plaats ingenomen in de huisartsgeneeskunde. De overtuiging dat een patiënt meer is dan een verzameling ziekteverschijnselen en dat de huisarts met continue, integrale en persoonlijke zorg meer te bieden heeft dan alleen biomedische kennis was een centraal thema voor de pioniers na de Tweede Wereldoorlog. En het zou een centraal thema blijven, al verschoof het accent van ‘de dokter als medicijn’ naar communicatieschema’s als ‘methodisch werken’ en kwam er steeds meer aandacht voor de vraag wat patiënten zelf van de dokter verwachten. Ook in de hiërarchie tussen arts en patiënt verschoof van alles. Wat bleef is de aandacht voor de patiënt – en de dokter – als mens.

This is a preview of subscription content, log in via an institution to check access.

Access this article

Log in via an institution

Price excludes VAT (USA)
Tax calculation will be finalised during checkout.

Instant access to the full article PDF.

Institutional subscriptions

Literatuur

  1. Zie ook de NHG-geschiedenissite Mijlpalen, http://www2.nhgonline.nl/mijlpalen.

  2. Van der Werf GT, Zaat J. De geboorte van een ideologie: Woudschoten en de huisartsgeneeskunde. Huisarts Wet 2001;44:428–35.

    Article  Google Scholar 

  3. Querido A. Inleiding tot een integrale geneeskunde. Leiden: Stenfert Kroese, 1955.

    Google Scholar 

  4. Van Valkenburg CT. A. Querido. Inleiding tot een integrale geneeskunde [boekbespreking]. Ned Tijdschr Geneeskd 1955;99:192–6.

    Google Scholar 

  5. Bergevoet M. ‘Integrale geneeskunde’ en de crisis in de huisartsgeneeskunde in Nederland omstreeks 1950? Studium, Tijdschrift voor Wetenschaps- en Universiteitsgeschiedenis 2013;6:19–33.

    Google Scholar 

  6. Buma JT. De huisarts en zijn patiënt. Grondslagen van het medisch denken en handelen [proefschrift]. Amsterdam: Allert de Lange, 1950.

    Google Scholar 

  7. Huygen FJA. De problemen van de huisarts na dertig jaar opnieuw bezien. In: Ten Cate RS, Huygen FJA, Hogerzeil HHW, Brouwer W, Gill K, Bremer GJ, redactie. In het perspectief van toen: dertig jaar Nederlands Huisartsen Genootschap. Lelystad: Meditekst/NHG, 1988.

    Google Scholar 

  8. Interview met Jack Courant, Amsterdam 7 december 2013.

  9. Brouwer W. De huisarts op zoek naar zichzelf. In: Aulbers BJM, Bremer GJ, redactie. De huisarts van toen: een historische benadering. Rotterdam: Erasmus Publishing, 1995.

    Google Scholar 

  10. Balint M. The doctor, his patient and the illness. London: Pitman Medical, 1957.

    Google Scholar 

  11. Dokter HJ, Verhage F. De dokter als medicijn. Ervaringen in het werk met groepen huisartsen. Utrecht: NHG, 1991.

    Google Scholar 

  12. Jansen EM. Terugblik op vijf jaren NHG. Huisarts Wet 1961;4:383–9.

    Google Scholar 

  13. Bork JJ, Veldhuyzen van Zanten RC. Bij het overlijden van Michael Balint. Huisarts Wet 1971;14:162–6.

    Google Scholar 

  14. Roorda PA. Jaarverslag 1966 van de Commissie Nascholing. Huisarts Wet 1967;10:350–1.

    Google Scholar 

  15. Stalenhoef A. De dokter: nog altijd een prima medicijn. Huisarts Wet 2007;50:146–7.

    Article  Google Scholar 

  16. Bremer GJ. Huisarts zijn in het interbellum. Rotterdam: Erasmus Publishing, 2006.

    Google Scholar 

  17. Wortman C. De nieuwe kleren van de huisarts: interview met Jozien Bensing. Huisarts Wet 2007;50:470–3.

    Article  Google Scholar 

  18. Trappenburg M. De huisarts vanuit patiëntenperspectief: lezing NHG-Congres. Huisarts Wet 2007;50:47–9.

    Article  Google Scholar 

  19. Kennedy J. Nieuw Babylon in aanbouw. Nederland in de jaren zestig. Amsterdam: Boom, 1995.

    Google Scholar 

  20. Van den Hoofdakker RH. Bolwerk van de beterweters. Over de medische ethiek en de status quo. Amsterdam: Van Gennep, 1970.

    Google Scholar 

  21. Plokker JH, Van den Hoofdakker RH. Bolwerk van de beterweters. Over de medische ethiek en de status quo [boekaankondiging]. Ned Tijdschr Geneeskd 1971;115:101–3.

    Google Scholar 

  22. Mol A, Van Lieshout P. Ziek is het woord niet. Medicalisering, normalisering en de veranderende taal van huisartsengeneeskunde en geestelijke gezondheidszorg, 1945-1985. Nijmegen: SUN, 1989. [Tweede druk, opnieuw ingeleid door de auteurs. Amsterdam: Amsterdam University Press, 2008].

  23. Illich I. Medical memesis: The expropriation of health. New York: Random House, 1976. [Nederlandse vertaling: Grenzen aan de geneeskunde: Het medisch bedrijf een bedreiging voor de gezondheid. Baarn: Wereldvenster, 1978].

    Google Scholar 

  24. Lagro-Janssen T. Ontwikkelingen op het terrein van Vrouwenstudies geneeskunde. Tijdschrift voor Sociale Gezondheidszorg 1997;75:269–73.

    Google Scholar 

  25. Grol RPTM, redactie. Huisarts en somatische fixatie. Utrecht: Bohn, Scheltema & #x0026; Holkema, 1983.

    Google Scholar 

  26. Lucassen PLBJ, Olde Hartman TC, Borghuis M. Somatische fixatie. Een nieuw leven voor een oud begrip. Huisarts Wet 2007;50:11–5.

    Article  Google Scholar 

  27. Interview met Luc van Berkestijn, Zeist , 2013.

  28. Interview met Peter Verhaak en Ligaya Butalid, Utrecht: NIVEL, 2013.

  29. Van Aalderen HJ. Methode van hulpverlening in de eerste lijn [syllabus]. Amsterdam: Huisartseninstituut Vrije Universiteit, 1976.

    Google Scholar 

  30. Rooijmans HGM. Stokvis en de psychosomatiek. Ned Tijdschr Geneeskd 1994;138:2611–4.

    CAS  PubMed  Google Scholar 

  31. Groen J, Orie NGM, Jonxis JHP, Huët GJ, Schook JEChr, Bastiaans J, Doeleman F. Enkele beschouwingen over de tegenwoordige stand van het astmavraagstuk. Ned Tijdschr Geneeskd 1957;101:114–24.

    CAS  PubMed  Google Scholar 

  32. Dwarswaard J, Trappenburg MJ. De huisarts en de tijdgeest. Huisarts Wet 2012;55:504–8.

    Article  Google Scholar 

  33. Rutten GEHM, redactie. Huisarts en patiënt: richtlijnen en uitgangspunten. Utrecht: NHG, 1996.

    Google Scholar 

  34. Stalenhoef A. Resultaten NIPO-enquête 2006. Wat vinden huisartsen en patiënten van elkaar? Huisarts Wet 2007;50:nhg-5.

  35. Van Dulmen AM. De helende werking van het arts-patiëntcontact. Huisarts Wet 2001;44: 490–4.

    Article  Google Scholar 

  36. Butalid L, Verhaak PFM, Tromp F, Bensing JM. Changes in the quality of doctor patient communication between 1982 and 2001: an observational study on hypertension care as perceived by patients and general practitioners. BMJ Open 2011;1:e000203.

    Article  PubMed  PubMed Central  Google Scholar 

  37. Butalid L, Verhaak PFM, Boeije HR, Bensing JM. Patients’ views on changes in doctor-patient communication between 1982 and 2001: a mixed-methods study. BMC Fam Pract 2012;13:8–0.

    Article  Google Scholar 

  38. Zie www.henw.org, rubriek Geschiedenis huisartsgeneeskunde.

Download references

Author information

Authors and Affiliations

  1. NHG-Werkgroep Geschiedenis Huisartsgeneeskunde, 3231, 3502, Utrecht, GE, The Netherlands

    Esther van Osselen, Ron Helsloot,  Ger van der Werf &  Emma van Zalinge

Authors
  1. Esther van Osselen
    View author publications

    You can also search for this author in PubMed Google Scholar

  2. Ron Helsloot
    View author publications

    You can also search for this author in PubMed Google Scholar

  3. Ger van der Werf
    View author publications

    You can also search for this author in PubMed Google Scholar

  4. Emma van Zalinge
    View author publications

    You can also search for this author in PubMed Google Scholar

Additional information

NHG-Werkgroep Geschiedenis Huisartsgeneeskunde, Postbus 3231, 3502 GE Utrecht: E.C.M. van Osselen; R.S.M. Helsloot; dr. G.Th. van der Werf; dr. E.A.B. van Zalinge • Correspondentie: r.helsloot@pnplanet.nl • Mogelijke belangenverstrengeling: niets aangegeven.

About this article

Check for updates. Verify currency and authenticity via CrossMark

Cite this article

van Osselen, E., Helsloot, R., van der Werf, G. et al. De dokter als medicijn: zeventig jaar timmeren aan de arts-patiëntrelatie. Huisarts Wet 59, 176–179 (2016). https://doi.org/10.1007/s12445-016-0104-2

Download citation

  • Published:

  • Issue Date:

  • DOI: https://doi.org/10.1007/s12445-016-0104-2

Search

Navigation