Skip to main content
SpringerLink
Log in

Somatische fixatie

Een nieuw leven voor een oud begrip

  • Beschouwing
  • Published:
Huisarts en Wetenschap Aims and scope

Samenvatting

Lucassen PLBJ, olde Hartman TC, Borghuis M. Somatische fixatie. Een nieuw leven voor een oud begrip. Huisarts Wet 2007;50(1):11-5. De theorie van somatische fixatie leidt tot een aantal vooronderstellingen bij huisartsen: vage onbegrepen klachten hebben vaak een psychosociale achtergrond; patiënten ontkennen die achtergrond; patiënten vragen vaak om onnodig medisch handelen en onnodig medisch handelen is schadelijk voor patiënten. Dit gedachtengoed wordt bij empirisch onderzoek inderdaad aangetroffen bij huisartsen. Patiënten met onbegrepen lichamelijke klachten hebben het gevoel niet serieus genomen en als psychisch geval beoordeeld te worden. Uit registraties van consulten van patiënten die met onverklaarde lichamelijke klachten hun huisarts bezoeken blijkt dat de vooronderstellingen van huisartsen niet kloppen. Patiënten ontkennen psychosociale oorzaken niet en het zijn niet patiënten maar huisartsen die onnodig medisch handelen veroorzaken. Huisartsen exploreren de klachten onvoldoende en schatten niet goed in waar patiënten voor komen. Zij tonen weinig empathie en medeleven waar dergelijke patiënten nu juist het meest behoefte aan hebben. Wil de huisartsgeneeskunde de pretentie van echt patiëntgericht werken waarmaken, dan zal de huisarts allereerst zijn vooronderstellingen moeten veranderen en vervolgens zijn gedrag in de spreekkamer.

Abstract

Lucassen PLBJ, olde Hartman TC, Borghuis M. Somatic fixation. New life for an old concept. Huisarts Wet 2007;50(1):11-5.

The theory of somatic fixation leads to a number of presumptions in the minds of GPs: vague and unexplained symptoms are frequently caused by psychosocial problems; patients deny the psychosocial causes; patients frequently request unnecessary medical interventions; the unnecessary interventions are harmful for patients. This mind-set has been demonstrated in empirical research. On the other hand, patients with unexplained somatic symptoms feel that they are not being taken seriously and are being assessed as a ‘psychological case’. As appears from consultation records of patients with unexplained somatic symptoms, the presumptions of GPs are not correct: patients do not deny psychosocial causes; it is not the patients but the doctors who are the cause of unnecessary medical interventions; GPs fail to investigate adequately the complaints of patients with unexplained symptoms; they are not clearly aware of the patients’ reasons for seeking help and fail to show empathy and compassion – things patients need most. If general practice really wants to realise its pretensions to work in a patient-centred way then GPs have to change not only their presumptions but also their consultation behaviour.

This is a preview of subscription content, log in via an institution to check access.

Access this article

Log in via an institution

Price excludes VAT (USA)
Tax calculation will be finalised during checkout.

Instant access to the full article PDF.

Institutional subscriptions

Literatuur

  • Grol RPTM, redactie. Huisarts en somatische fixatie. Utrecht: Bohn, Scheltema & Holkema, 1983.

    Google Scholar 

  • Van der Horst H. Somatisatie, een veelzijdig fenomeen. Epidemiologie, verschijningsvorm en classificatie. In: van der Feltz-Cornelis C, Van der Horst H, redactie. Handboek somatisatie. Lichamelijk onverklaarde klachten in de eerste en tweede lijn. Utrecht: de Tijdstroom, 2003.

    Google Scholar 

  • Sharpe M, Mayou R, Walker J. Bodily symptoms: new approaches to classification. J Psychosom Res 2006;60:353-6.

    Article  PubMed  Google Scholar 

  • Malterud K. Symptoms as a source of medical knowledge: understanding medically unexplained disorders of women. Fam Med 2000;32:603-11.

    CAS  PubMed  Google Scholar 

  • Woivalin T, Krantz G, Mäntyranta T, Ringsberg KC. Medically unexplained symptoms: perceptions of physicians in primary health care. Fam Pract 2004;21:199-203.

    Article  PubMed  Google Scholar 

  • Reid S, Whooley D, Crayford T, Hotopf M. Medically unexplained symptoms – GPs’ attitudes towards their cause and management. Fam Pract 2001;18:519-23.

    Article  CAS  PubMed  Google Scholar 

  • Wileman L, May C, Chew-Graham CA. Medically unexplained symptoms and the problem of power in the primary care consultation: a qualitative study. Fam Pract 2002;19:178-82.

    Article  PubMed  Google Scholar 

  • Åsbring P, Närvaänen A. Ideal versus reality: physicians’ perspectives on patients with chronic fatigue syndrome (CFS) and fibromyalgia. Soc Sci Med 2003;57:711-20.

    Article  PubMed  Google Scholar 

  • Tait RC, Chibnall JT. Physician judgement of chronic pain patients. Soc Sci Med 1997;45:1199-1205.

    Article  CAS  PubMed  Google Scholar 

  • Page LA, Wessely S. Medically unexplained symptoms: exacerbating factors in the doctor-patient encounter. J R Soc Med 2003;96:223-7.

    Article  CAS  PubMed  Google Scholar 

  • Kouyanou K, Pither CE, Rabe-Hesketh S, Wessely S. A comparative study of iatrogenesis, medication abuse and psychiatric morbidity in chronic pain patients with and without medically explained symtoms. Pain 1998;76:417-26.

    Article  CAS  PubMed  Google Scholar 

  • Peters S, Stanley I, Rose M, Salmon P. Patients with medically unexplained symptoms: sources of patients’ authority and implications for demands on medical care. Soc Sci Med 1998;46:559-65.

    Article  CAS  PubMed  Google Scholar 

  • Salmon P, Peters S, Stanley I. Patients’ perceptions of medical explanations for somatisation disorders: qualitative analysis. BMJ 1999;318:372-6.

    CAS  PubMed  Google Scholar 

  • Johansson EE, Hamberg K, Lindgren G, Westman G. “I’ve been crying my way”- qualitative analysis of a group of female patients’ consultation experiences. Fam Pract 1996;13:498-503.

    Article  CAS  PubMed  Google Scholar 

  • Nettelton S, Watt I, O’Malley L, Duffey P. Understanding the narratives of people who live with medically unexplained illness. Pat Educ Couns 2005;56:205-10.

    Article  Google Scholar 

  • Deale A, Wessely S. Patients’ perceptions of medical care in chronic fatigue syndrome. Soc Sci Med 2001;52:1859-64.

    Article  CAS  PubMed  Google Scholar 

  • Salmon P. Patients who present physical symptoms in the absence of physical pathology: a challenge to existing models of doctor-patient interaction. Pat Educ Couns 2000;39:105-13.

    Article  CAS  Google Scholar 

  • Werner A, Malterud K. It is hard work behaving as a credible patient: encounters between women with chronic pain and their doctors. Soc Sci Med 2003;57:1409-19.

    Article  PubMed  Google Scholar 

  • Woloshynowych M, Valori R, Salmon P. General practice patients’ beliefs about their symptoms. Br J Gen Pract 1998;48:885-9.

    CAS  PubMed  Google Scholar 

  • Ogden J, Branson R, Bryett A, Campbell A, Febles A, Ferguson I, et al. What’s in a name? An experimental study of patients’ views of the impact and function of a diagnosis. Fam Pract 2003;20:248-53.

    Article  PubMed  Google Scholar 

  • The MaPIe Research Group. Do patients want to disclose psychological problems to the GPs? Fam Pract 2005;22:631-7.

    Google Scholar 

  • Dowrick C, May C, Richardson M, Bundred P. The biopsychosocial model of general practice: rhetoric or reality? Br J Gen Pract 1996;46:105-7.

    CAS  PubMed  Google Scholar 

  • Epstein R, Shields G, Meldrum SC, Fiscella K, Carroll J, Carney PA, et al. Physicians’ responses to patients’ medically unexplained symptoms. Psychosom Med 2006;68:269-76.

    Article  PubMed  Google Scholar 

  • Salmon P, Ring A, Dowrick CF, Humphris GH. What do general practice patients want when they present medically unexplained symptoms, and why do their doctors feel pressurized? J Psychosom Res 2005;59:255-62.

    Article  PubMed  Google Scholar 

  • Ring A, Dowrick CF, Humphris GM, Davies, Salmon P. The somatising effect of clinical consultation: what patients and doctors say and do not say when patients present medically unexplained physical symptoms. Soc Sci Med 2005;61:1505-15.

    Article  PubMed  Google Scholar 

  • McDonald IG, Daly J, Helinek VM, Panetta F, Gutman JM. Opening pandora’s box: the unpredictability of reassurance by a normal test result. BMJ 1996;313:329.

    CAS  PubMed  Google Scholar 

  • Baron RJ. An introduction of medical phenomenology: I can’t hear you while I’m listening. Ann Intern Med 1985;103:606-11.

    CAS  PubMed  Google Scholar 

  • Bensing JM, Verhaak PFM. Somatisation: a joint responsibility of doctor and patient. Lancet 2006;367:452-4.

    Article  CAS  PubMed  Google Scholar 

  • Steward M. Reflections on the doctor-patient: from evidence and experience. Br J Gen Pract 2005;55:793-801.

    Google Scholar 

  • Owens DM, Nelson DK, Talley NJ. The irritable bowel syndrome: long-term prognosis and the physician-patient interaction. Ann Intern Med 1995;122:107-12.

    CAS  PubMed  Google Scholar 

Download references

Author information

Authors and Affiliations

  1. www.bsl.nl/shop/huisarts-en-wetenschap-0018-7070.html

    PLBJ Lucassen

Authors
  1. PLBJ Lucassen
    View author publications

    You can also search for this author in PubMed Google Scholar

  2. TC olde Hartman
    View author publications

    You can also search for this author in PubMed Google Scholar

  3. M Borghuis
    View author publications

    You can also search for this author in PubMed Google Scholar

Corresponding author

Correspondence to PLBJ Lucassen.

Additional information

UMC St Radboud, afdeling Huisartsgeneeskunde: dr. P.L.B.J. Lucassen; T.C. olde Hartman, huisartsen, M. Borghuis, huisarts in opleiding.

Mogelijke belangenverstrengeling: niets aangegeven.

About this article

Cite this article

Lucassen, P., olde Hartman, T. & Borghuis, M. Somatische fixatie. HUWE 50, 17–22 (2007). https://doi.org/10.1007/BF03085025

Download citation

  • Issue Date:

  • DOI: https://doi.org/10.1007/BF03085025

Search

Navigation