Samenvatting
In dit artikel wordt een dynamische ontwikkelingstheorie aangedragen voor de beschrijving van normale en afwijkende motorische ontwikkeling van baby’s en kinderen. Edelman stelt zo’n theorie voor, waarin ontwikkeling (proces) wordt beschreven zonder ervan uit te gaan dat motorisch gedrag is voorgeprogrammeerd in het brein. Edelman’s visie schrijft een belangrijke rol toe aan het ‘waardesysteem’ in de ontwikkeling van neuronale groepen, die in staat zijn tot centrale sturing. Het waardesysteem is niet een tastbaar systeem of orgaan, maar bestaat uit het versterken van verbindingen tussen neuronale groepen door middel van overdracht van neurotransmitters als gevolg van de feedback van het systeem op de verrichte handeling (succesvol, prettig, enz.).
Deze visie wordt ondersteund door een studie naar specifieke houdingsondersteuning bij kinderen in de leeftijd van 1-5 maanden. Het effect waarbij na specifieke ondersteuning specifieke bewegingen meer frequent en variabeler werden, was meer prominent aanwezig na de leeftijd van 3 maanden dan daarvoor. De leeftijd van 3 maanden blijkt een leeftijd van grote transities. Het is aannemelijk dat het waardesysteem op deze leeftijd begint te interacteren met de motorische ontwikkeling. De leeftijd van 3 maanden is hiermee de meest veelbelovende om te starten met interventie, omdat het systeem vanaf deze leeftijd in staat is om te leren van de interactie met de omgeving. Het idee dat deze leeftijd de mogelijkheid op succes van interventie maximaliseert, wordt ondersteund door de eerste resultaten van het Vroegtijdige Interventie Project. In dit project wordt bij kinderen met een verhoogd risico op het ontwikkelen van motorische problemen op de leeftijd van 3 maanden gestart met interventie. Er is echter nog veel onderzoek nodig om deze visie te ondersteunen.
This is a preview of subscription content, log in via an institution to check access.
Literatuur
Blauw-Hospers CH, Graaf-Peters VB de, Dirks T, Bos AF, Hadders-Algra M. Indications that early intervention in infants at high risk for a developmental motor disorder may improve motor and cognitive development. Neuroscience and Biobehavioural Reviews 2007: doi:10.1016/j.neubiorev.2007.04.008.
Bernstein N. The problem of the interrelation of coordination and localisation. Arch Biol Sci 1935;38:15-59. Herdruk: Bernstein N. The coordination and regulation of movements. Oxford: Pergamon Press, 1967.
Edelman GM. Neural Darwinism. New York: Basic Books, 1987.
Edelman GM. The remembered present: A biological theory of consciousness. New York: Basic Books, 1989.
Edelman GM. Naturalizing consciousness: A theoretical framework. PNAS 2003;100:5520-4.
Edelman, GM. Synthetic neural modeling and Brain-Based Devices. Biological Theory 2006;1(1):8-9.
Geert P van. Dynamical systems of development: Change between complexity and chaos. New York: Havester Wheatsheaf, 1994.
Goodwin BC. How the leopard changed its spots. New York: C. Scribner's Sons, 1995.
Graaf JW de. Relating new to old. Proefschrift RuG. Groningen: Rijksuniversiteit Groningen, 1999.
Graaf-Peters VB de. MisMatch Negativity (MMN) en invarianten analyse: Bootstrappen zonder specificatie? Taalontwikkeling in een dynamisch perspectief. Doctoraal scriptie. Groningen: Rijks Universiteit Groningen, 2002.
Graaf-Peters VB de, Hadders-Algra M. Ontogeny of the human central nervous system: what is happening when? Early Hum Dev 2006a;82:257-66.
Graaf-Peters VB de, Groot-Hornstra AH de, Dirks T, Hadders-Algra M. Specific postural support promotes variation in motor behaviour of infants with minor neurological dysfunction. Dev Med Child Neurol 2006b:48:966-72.
Graaf-Peters VB de. Time takes time to pass: considerations about neuromotor development and early intervention. Proefschrift RuG. Groningen: Rijksuniversiteit Groningen, 2007.
Graaf-Peters VB de, Blauw-Hospers CH, Dirks T, Bakker J, Bos AF, Hadders-Algra M. Development of postural control in typically developing children and children with cerebral palsy: Possibilities for intervention? Neuroscience and Biobehavioural Reviews 2007: doi:10.1016/j.neubiorev.2007.04.008.
Hadders-Algra M. The neuronal group selection theory; a framework to explain variation in normal motor development. Developmental Medicine and Child Neurology 2000:42:566-72.
Hadders-Algra M. De neuronale groepselectietheorie: over het samenspel van aanleg en omgeving tijdens de ontwikkeling van motoriek. Neuropraxis 2006;6:63-166.
Piaget J. Epistémologie génétique. Paris: Presses Universitaires de France. Nederlandse vertaling: Genetische epistemologie. Meppel: Boom, 1970/1976.
Slotboom A. Statistiek in woorden. Groningen: Wolters-Noordhoff, 1996.
Sporns O, Almassy N, Edelman GM. Plasticity in value systems and its role in adaptive behavior. Adaptive Behavior 2000;8:129-48.
Sporns O, Edelman GM. Solving Bernsteins problem: A proposal for the development of coordinated movements by selection. Child Development 1993;64:960-81.
Thelen E, Smith LB. A dynamical systems approach to the development of cognition and action. Cambridge, Mass.: MIT Press, 1994.
Waddington CH. Canalization of development and the inheritance of acquired characters. Nature 1942;150:563-5.
Waddington CH. Experiments on canalizing selection. Genet Res 1960;1:140-50.
Author information
Authors and Affiliations
Additional information
Docent/onderzoeker klinische en ontwikkelingspsychologie, faculteit Gedrags- en Maatschappijwetenschappen Rijksuniversiteit Groningen; docent/onderzoeker, vakgroep Gedrag en Communicatie, afdeling Fysiotherapie, Hanze Hogeschool Groningen.
Rights and permissions
About this article
Cite this article
de Graaf-Peters, V.B. Motorische ontwikkeling is een proces!. STIM 27, 108–120 (2008). https://doi.org/10.1007/BF03077592
Issue Date:
DOI: https://doi.org/10.1007/BF03077592