Zusammenfassung
Das Bindegewebe ist verhältnismäßig spät im Blickfeld der morphologischen und funktionellen Pathologie aufgetaucht. Das hat historisch-denkmethodische und technisch-experimentalmethodische Gründe; denn das Bindegewebe paßt weder in das organpathologische Schema Morgagnis noch in das cellularpathologische Virchows. Morgagni erwähnt es nicht als Sitz und Ursache von Krankheiten und für Virchow war es ein totes, bradytrophes Gewebe. In der Tat läßt es sich schwer als Organ im traditionellen Sinne ansprechen, weil es keinen einheitlichen Bau und keine einheitliche Funktion hat. Trotzdem kann man es als Organ auffassen, wenn man die wesentlichen Strukturprinzipien heraushebt und die Funktionen als Summe der physikalischen Eigenschaften begreift, die eine nach Standort und Aufgabe wechselnde Komposition der Binde- gewebselemente aufweist. Von den klassischen Strukturen der Cellular-pathologie hebt sich das Bindegewebe mit seiner Armut an Zellen und seinem Reichtum an anscheinend toten Fasern und einer amorphen Grundsubstanz in einzigartiger Weise ab. Die historische Gerechtigkeit erfordert es, daraufhinzuweisen, daß Xaver Bichat (1771 bis 1802) als erster systematisch die Physiologie und Pathologie der Bindegewebe abhandelte (1, 2). Er ging von der Voraussetzung aus, daß Gewebe und nicht Organe erkranken.
Herrn Prof. Dr. H.E. Schultze, Margburg, zum 60. Geburtstag
Access this chapter
Tax calculation will be finalised at checkout
Purchases are for personal use only
Preview
Unable to display preview. Download preview PDF.
Literatur
Bichat, X.: Anatomie générale, appliquée à la physiologie et à la médicine, Paris: 1801, Deutsch von C.H. Pfaff, Leipzig: 1802.
Bichat, X., Traité des membranes en général et de diverses membranes en particulier, Paris: 1800. Deutsch von C.F. Dörner, Tübingen: 1802.
Schade, H.: Die Molekularpathologie der Entzündung. Dresden: W. Steinkopff 1935.
Pauling, L.: Science 110, 543 (1949).
Stuart, H.A.: Physik der Hochpolymeren I–IV. Berlin-Göttingen- Heidelberg: Springer 1952.
Hartmann, F.: Z. Rheumaforsch. 17, 445 (1958).
Klemperer: A.D. Pollack and A. Baehr, J. A.. Med. Ass. 119, 331 (1942).
Emmrich, R.: Chronische Krankheiten des Bindegewebes. Leipzig: Thieme 1959.
Bijvoet, J.M., N.H. Kolkmeijer and C.H. McGillayry: X-Ray Analysis of Crystals. London: Butterworth 1951.
Bear, R.S.: Adr. Prot. Chem.VII, 69 (1952).
Hartkness, R.D., A.M. Marko, H.M. Mair and A. Neuberger: Biochemic J. 56, 558 (1954).
Jackson, D.S.: Biochemic J. 65, 277 (1957).
v. Robertson, W.B., J. Hiwett and C. Hermann: J. of Biol. Chem. 234, 105 (1959).
Jackson, DS. in: Connective Tissue, 62. Oxford: 1957.
Jackson, D.S.: Biochemic J. 54, 638 (1953).
Glynn, L.E., u. C.A. Reading in: Chemie und Stoffwechsel von Binde- und Knochengewebe, 54. Berlin-Göttingen-Heidelberg: Springer 1956.
Hall, A.: Ther. Ber. 30, 44 (1958).
Keech, M.K.: Ann. Rheumat. Dis. 17, 23 (1958).
Kent, P.W.: Scand. J. clin. Laborat. Investig. Vol. 10, Suppl. 31, 166 (1958).
Schallock, G., u. H. Schmidt-Matthiesen: Yerh. dtsch. Ges. Path. 39, 168 (1956).
Exer, B., u. R. Lagier: Gerontologia 2, 156 (1958).
Rollhäuser, H.: Morphol. Jahrb. 92, 1 (1951).
Jackson, F.: in: Connective Tissue, 77. Oxford: 1957.
Pahlke, G.: Z. Zellforsch. 39, 421 (1954).
Hartmann, F.: Tagung Nordwestdeutsche Ges. inn. Med. Hamburg 1958.
Brown, P.C., and R. Consden: Nature (Lond.) 181, 349 (1958).
Meyer, K., P. Hoffmann and A. Linker: Science (Lancaster, Pa.) 128, 896 (1958).
Hall, D.A.: Gerontologia 1, 347 (1957).
Slack, H.G.B.: Biochemic J. 60, 112 (1955); Clin. Sci. 13, 155 (1954).
Partridge, S.M., and H.F. Davis: in: Chemistry and Biology of Mucopolysaccharides, 93. London: Churchill 1958.
Loeven, W.A.: Acta physiol. et Pharmacol. Neerl. (Amsterd.) IV, 243 (1955).
Jackson, D.S.: Biochemic. J. 54, 638 (1953); 56, 699 (1954).
Sjoerdsma, A., J.D. Davidson, S. Udenpried and Ch. Mitoma: Lancet 1958, 994.
Meyer, K., P. Hoffmann and A. Linker: Science (Lancaster, Pa.) 128, 896 (1958).
Keeck, M.K.: Ann. Rheumat. Dis. 17, 23 (1958).
Hunter, J., E.H. Kerr and M.G. Williams: Cand. J. Med. Sci. 30, 367 (1952).
Dettmer, N.: Dtsch. med. J. 9, 325 (1958).
Hall, D.A.: Gerontologia 1, 347 (1957).
Saxl, H.: Gerontologia 1, 142 (1957).
Gross, J.: in: Connective Tissue, 45. Oxford: 1957.
Jackson, S.F., and J.T. Randall: in: Nature and structure of Collagen, 181. London: Butterworth 1953.
Bazin, S., et A. Delaunay: C. r. Acad. Sci. (Paris) 243, 1942 (1956).
Hoghberger, J.H., J. Gross and F.O. Schmitt: Proc. Nat. Acad. Sci. 37, 286 (1951).
Schmitt, F.O., J. Gross and J.H. Highberger: Proc. Nat. Acad. Sci. 39, 459 (1953).
Hodge, A.J., u. F.O. Schmitt: IV. Int. Kongr. Elektronen-mikroskopie. Berlin: 1958.
Delaunay, A., et S. Bazin: Revue du Rhumatis, me et des Maladies osteo-articulaires, XXV, 461 (1958).
Zachariades, M. P.-A.: C. r. Soc. Biol. (Paris) 52, 182, 251, 1127 (1900).
Nageotte, J.: C. r. Soc. Biol. (Paris) 96, 172 (1927).
Delaunay, A., and S. Bazin: in: Connective Tissue, 105. Oxford: 1957.
Delaunay, A., e S. Bazin: Symp. Intern, mal. collag. Fondazione Prof. D. Ganassini, 3. Mailand: Ganassini 1957.
Delaunay, A., et S. Bazin: Ann. Inst. Pasteur 95, 520 (1958).
Banga, I., J. Balo und D. Szabo: Experimentelle Aiternsforschung, 28. Basel: Karger 1956.
Bahr, G.F.: Ärztl. Forsch. 10, 255 (1956).
Cecci, E., u. E.M. Bisogno: Z. Rheumaforsch. 16, 12 (1957).
Cecci, E., E.M. Bisogno und S. Rocca-Rosetti: Z. Rheumaforsch. 17, 197 (1957).
Jackson, D.S., and J.H. Kellgren: Ann. Rheumat. Dis. 16, 238 (1957).
Brown, P.C., R. Consden and L.E. Glynn: Ann. Rheumat, Dis. 17, 196 (1958).
Ziff, M., Th. Kantor, E. Brien and A. Smith: J. Clin. Invest. 32, 1253 (1953).
Majo, G.: Lancet 1958, 994.
Kellgren, J.H., J. Abll, W.T. Astbury, R. Reed and E. Beighton: Nature (Lond.) 168, 493 (1951).
Schwarz, W., in: Grundfragen der Silikoseforschung, Berlin 1956.
Jahnke, A.: Virchows. Arch. 329, 486 (1956).
Kellgren, J.H., and J. Ball: Ann. Rheumat. Dis. 9, 48 (1950).
Author information
Authors and Affiliations
Editor information
Editors and Affiliations
Rights and permissions
Copyright information
© 1959 Verlag von J. F. Bergmann
About this paper
Cite this paper
Hartmann, F. (1959). Das Wesen der gestörten Funktion des Bindegewebes. In: Kauffmann, F. (eds) Fünfundsechzigster Kongress. Verhandlungen der Deutschen Gesellschaft für Innere Medizin, vol 65. J.F. Bergmann-Verlag. https://doi.org/10.1007/978-3-642-96026-0_4
Download citation
DOI: https://doi.org/10.1007/978-3-642-96026-0_4
Publisher Name: J.F. Bergmann-Verlag
Print ISBN: 978-3-8070-0248-4
Online ISBN: 978-3-642-96026-0
eBook Packages: Springer Book Archive