Dienstverlening openbare bibliotheken aan het primair onderwijs

Het onderzoek ‘Samenwerking primair onderwijs’ brengt in kaart hoe de dienstverlening van openbare bibliotheken eruitziet voor het primair onderwijs. Dit gebeurt in landelijke programma’s zoals de Bibliotheek op school, maar ook in eigen ontwikkelde programma’s en initiatieven.

In totaal hebben 138 bibliotheken deelgenomen aan het onderzoek. Deze bibliotheken verzorgden in het schooljaar 2016-2017 activiteiten en programma’s op het gebied van leesbevordering (voor 81% van de scholen in het werkgebied), informatievaardigheden (voor 43% van de scholen) en mediawijsheid (voor 33% van de scholen). Op het gebied van leesbevordering organiseren de bibliotheken voornamelijk activiteiten en informatiebijeenkomsten voor de kinderen, ouders en leerkrachten. Het aanbod op het gebied van informatievaardigheden en mediawijsheid is voornamelijk op de kinderen en ouders gericht.

Naast activiteiten en bijeenkomsten boden de bibliotheken ook ondersteuning bij de vormgeving van het onderwijs. Dit schooljaar werd er met 28% van de samenwerkende scholen leesplannen opgesteld, meer dan in 2015-2016. Het aantal scholen waarmee de bibliotheken mediaplannen hebben opgesteld, is gelijk gebleven (14%).

Bij de samenwerking rondom leesbevordering, informatievaardigheden en mediawijsheid maken scholen en bibliotheken ook veel gebruik van de collectie. Per leerling zijn er gemiddeld 6 papieren boeken en 2 digitale boeken beschikbaar. De collectie is in het primair onderwijs meestal eigendom van de school zelf (33%), maar ook vaak eigendom van de bibliotheek (31%) of gecombineerd eigendom (30%).

Naast de reguliere samenwerking met scholen in het primair onderwijs, is de bibliotheken ook gevraagd naar hun samenwerking met scholen volgens de aanpak de Bibliotheek op school [1]. De bibliotheken die deelgenomen hebben aan de BOP-enquête en samenwerken volgens de aanpak de Bibliotheek op school werken op het gebied van leesbevordering samen met 45% van de scholen in hun werkgebied, voor informatievaardigheden is dit 29%. Zowel voor leesbevordering als voor informatievaardigheden neemt in totaal 70% van de scholen met een samenwerkingscontract deel aan de Monitor de Bibliotheek op school.

Het meest voorkomende knelpunt dat bibliotheken ervaren in de samenwerking met het primair onderwijs is onvoldoende financiering (62%). De samenwerking wordt voornamelijk gefinancierd door de bibliotheken en de scholen zelf, evenals vorig schooljaar. De bibliotheken zelf maken veelal structureel budget vrij voor de samenwerking met het primair onderwijs. De scholen leveren voornamelijk een bijdrage per product of dienst of per leerling.

Naast financiering is ook personele bezetting bij de bibliotheek een veel genoemd knelpunt (51%) in de samenwerking met het primair onderwijs. Vrijwel alle responderende bibliotheken hebben personeel beschikbaar voor de dienstverlening aan het primair onderwijs. Dit zijn met name onderwijsspecialisten, maar ook leesconsulenten, lees- en mediaconsulenten (combifunctie) en/of projectleiders / programma coördinatoren. Voor de leesconsulent zijn de meeste uren beschikbaar. Gemiddeld zetten de bibliotheken 4 fte in voor de samenwerking met het primair onderwijs.

[1] De Bibliotheek op school is onderdeel van het leesbevorderingsprogramma Kunst van Lezen dat in opdracht van het ministerie van OCW uitgevoerd wordt door Stichting Lezen en de Koninklijke Bibliotheek (KB).