Öz
Gözübüyükzâde İbrâhim Efendi 18-19. Yüzyılda Kayseri’de yaşamış Osmanlı âlimlerindendir. İslamî ilimleri çeşitli medrese ve âlimlerden tahsil etmiş, ömrünü talebe yetiştirerek geçirmiştir. İleri görüşlü ve ince meseleleri çözmedeki mahareti sebebiyle Gözübüyükzâde lakabı verilmiştir. Tedrîsin yanı sıra birçok alanda eser telif etmiş olan Gözübüyükzâde’nin eserleri başta Süleymaniye Kütüphanesi olmak üzere birçok kütüphanede yazma ve matbu olarak bulunmaktadır. Âlimin birçok risalesi Mecmu'atü’r-resâil adlı mecmuada toplanmış olup neşredilmiştir (İstanbul 1259).
Mecmua içerisinde Risâletün fî kelimeti emmâ ba‘dü, Risaletün fî sukût hemzeti ibn beyne ‘alemeyn, Risâle fî hakki’l-istisnâ gibi Arap diline dair bir çok risale mevcuttur. Çalışmada Mecmu'atü’r-resâil’teki Arap diline dair eserler ele alınıp, risalelerin yazılış amaçları, muhtevaları ve risalelerde kullanılan kaynaklar hakkında bilgi verilecektir. Bu vesile ile kültürümüzün alimlerinden birinin hayatı, eserleri ve Arap diline katkıları ortaya çıkarılacaktır.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- Bağdatlı İsmail Paşa.(1951). Hediyyetü’l-ʿârifîn, esmâʾü’l-müellifîn ve âsârü’l-musannifîn, Dâru ihyâu’t-turâs, Beyrut.
- Gözübüyük, İ.N. (1996). “Gözübüyükzâde İbrâhim Efendi”, 14.cilt, DİA, Ankara.
- Gözübüyükzâde, İ. E. (1259b). Mecmû‘atü’r-resâil, Süleymaniye Kütüphanesi Hasib Efendi Koleksiyonu526, İstanbul.
- Gözübüyükzâde İ. E. ( 1259c). Mecmû‘atü’r-resâil, Süleymaniye Kütüphanesi Osman Huldi Öztürkler Koleksiyonu, İstanbul.
- Gözübüyükzâde İ.E.(1259d). Mecmû‘atü’r-resâil, Süleymaniye Kütüphanesi Yahya Tevfik Koleksiyonu36, İstanbul.
- Gözübüyükzâde İ.E.( 1259e). Mecmû‘atü’r-resâil, Süleymaniye Kütüphanesi Yazmabağışlar Koleksiyonu 1439İstanbul.
- Gözübüyükzâde İ. E. (1259a). Mecmû‘atü’r-resâil, Süleymaniye Kütüphanesi İbrahim Efendi Koleksiyonu 146, İstanbul.
- Gür, S. (2018). “Osmanlı Tefsir Geleneğinde Besmele Risaleleri Literatürü”. FSM İlmî Araştırmalar İnsan ve Toplum Bilimleri Dergisi 12 ,405-477.
- İbn Ya‘îş, E.(2001). Şerhu’l-mufassal. 2 cilt, Dârü’l-kütübi’l-‘ilmiyye, Beyrut.
- Kaya, M.(2012). “XIX ve XX. Asırda Osmanlı'da Mutasavvıf Müfessirler”. Tasavvuf İlmi ve Akademik Araştırma Dergisi, 43-77.
- Kehhâle, Ö. R. (2002). Muʿcemü’l-müʾellifîn. 15.basım,2.cilt,: Mektebetü’l-müsennâ, Beyrut.
- Koçer, M. Z. ( 1983). Kayseri Uleması. 2.basım, Özlem Kardeşler Matbaası, İstanbul.
- Nazif , A.(1991) Kayseriyye Meşarihi (Kayseri Meshurları), sad. Meserret Diriöz, Haydar Ali Diriöz, Kayseri.
- Şaban, İ. (2011). “19. Yy. Osmanlı Alimlerinin Belagata Dair Eserleri”. Şarkiyat Mecmuası 13, 119-134.
- Şahan, H. (2009). Gözübüyükzâde İbrahim Efendi’nin Mantık Görüşleri, Yüksek Lisans Tezi, Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kayseri.
- Ziriklî, E. ( 2002). el-Aʿlâm, 15.basım, 2.cilt, Dâru’l-ilim li’l-melâyin, Beyrut.
Öz
Gozubuyukzâde Ibrâhim Efendi is one of the Islamic scholars who lived in Kayseri in 18-19. century. He received Islamic sciences from various madrasas and scholars and spent his life by training students. He was given the nickname Gozubuyukzâde for his visionary and skill in solving fine issues. In addition to education, Gozubuyukzâde 's written and printed works are avaible in many libraries, especially in Süleymaniye library. Many of his works are collected and published in a colection called Mecmu'atu'r-resâil (Istanbul 1259).
Here, the life of the author and his works on the Arabic language in Mecmu'atu'r-resâil will be discussed. There are many works on Arabic language such as Risâletun fî kelimeti emmâ ba‘du, Risaletun fî sukût hemzeti ibn beyne ‘alemeyn, Risâle fî hakki’l-istisnâ. In this study, the works of Arabic language in Mecmu'atu'r-rasâil will be handled and will be given information about the writing purposes, contents and sources used in the works. On this occasion, the life, works and contributions of one of the scholars of our culture to the Arabic language will be revealed.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- Bağdatlı İsmail Paşa.(1951). Hediyyetü’l-ʿârifîn, esmâʾü’l-müellifîn ve âsârü’l-musannifîn, Dâru ihyâu’t-turâs, Beyrut.
- Gözübüyük, İ.N. (1996). “Gözübüyükzâde İbrâhim Efendi”, 14.cilt, DİA, Ankara.
- Gözübüyükzâde, İ. E. (1259b). Mecmû‘atü’r-resâil, Süleymaniye Kütüphanesi Hasib Efendi Koleksiyonu526, İstanbul.
- Gözübüyükzâde İ. E. ( 1259c). Mecmû‘atü’r-resâil, Süleymaniye Kütüphanesi Osman Huldi Öztürkler Koleksiyonu, İstanbul.
- Gözübüyükzâde İ.E.(1259d). Mecmû‘atü’r-resâil, Süleymaniye Kütüphanesi Yahya Tevfik Koleksiyonu36, İstanbul.
- Gözübüyükzâde İ.E.( 1259e). Mecmû‘atü’r-resâil, Süleymaniye Kütüphanesi Yazmabağışlar Koleksiyonu 1439İstanbul.
- Gözübüyükzâde İ. E. (1259a). Mecmû‘atü’r-resâil, Süleymaniye Kütüphanesi İbrahim Efendi Koleksiyonu 146, İstanbul.
- Gür, S. (2018). “Osmanlı Tefsir Geleneğinde Besmele Risaleleri Literatürü”. FSM İlmî Araştırmalar İnsan ve Toplum Bilimleri Dergisi 12 ,405-477.
- İbn Ya‘îş, E.(2001). Şerhu’l-mufassal. 2 cilt, Dârü’l-kütübi’l-‘ilmiyye, Beyrut.
- Kaya, M.(2012). “XIX ve XX. Asırda Osmanlı'da Mutasavvıf Müfessirler”. Tasavvuf İlmi ve Akademik Araştırma Dergisi, 43-77.
- Kehhâle, Ö. R. (2002). Muʿcemü’l-müʾellifîn. 15.basım,2.cilt,: Mektebetü’l-müsennâ, Beyrut.
- Koçer, M. Z. ( 1983). Kayseri Uleması. 2.basım, Özlem Kardeşler Matbaası, İstanbul.
- Nazif , A.(1991) Kayseriyye Meşarihi (Kayseri Meshurları), sad. Meserret Diriöz, Haydar Ali Diriöz, Kayseri.
- Şaban, İ. (2011). “19. Yy. Osmanlı Alimlerinin Belagata Dair Eserleri”. Şarkiyat Mecmuası 13, 119-134.
- Şahan, H. (2009). Gözübüyükzâde İbrahim Efendi’nin Mantık Görüşleri, Yüksek Lisans Tezi, Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kayseri.
- Ziriklî, E. ( 2002). el-Aʿlâm, 15.basım, 2.cilt, Dâru’l-ilim li’l-melâyin, Beyrut.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Bölüm | Araştırma |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 30 Haziran 2021 |
| Gönderilme Tarihi | 19 Mart 2021 |
| Kabul Tarihi | 4 Haziran 2021 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2021 Cilt: 14 Sayı: 1 |
