Öz
Amaç: Ambulans çalışanları meslekleri gereği yoğun bir şekilde travmatik yaşam olaylarına tanık olmaktadırlar. Bu tanıklık yaşantılarının kendi hayatlarını ruhsal olarak etkileme boyutunu, travma sonrası stres ve depresyon belirtilerine bakarak incelemek amaçlanmıştır.
Yöntem: Araştırmanın örneklemi Mersin Acil Sağlık Hizmetleri İstasyonlarında çalışan 27’si kadın ve 32’i erkekten oluşan 59 ambulans çalışanıdır. Veri toplama araçları olarak Kişisel Bilgi Formu, Mesleki Bilgi Formu, Travmatik Stres Belirti Ölçeği, Yeti Yitimi Formu ve Beck Depresyon Ölçeği kullanılmıştır. Tanımlayıcı istatistikler yüzde, ortalama, standart sapma değerleri ile verilmiştir. Verilerin analizinde Mann Whitney-U testi, student t testi, One-Way Anova testi, Ki-kare testi, pearson ya da spearman korelasyon analizleri kullanılmıştır.
Bulgular: Mesleki travma yaşantıları olan ambulans çalışanlarında travmatik stres bozukluğu tanı oranı %16,9; depresyon belirtilerinin görülme oranı hafif, orta ve şiddetli yelpazesinde %47,4 olarak gözlemlenmiştir. Katılımcıların Travmatik Stres Belirtileri Ölçeği’nin alt ölçekleri ve toplam puanı ile Beck Depresyon Ölçeği puanı arasında pozitif yönde anlamlı bir ilişki vardır (p<0,05). Travma sonrası stres bozukluğu ve depresyon kadınlarda erkeklere oranla; yeniden yaşantılama belirtileri üniversite mezunlarında lise mezunlarına oranla daha yüksek bulgulanmıştır.
Sonuç: Araştırma sonuçları, mesleki travma yaşantıları olan ambulans çalışanlarının travmatik stres ve depresyon belirtileri yaşadıklarını göstermektedir. Ambulans çalışanlarında travmatik stres ve depresyon belirtilerinin önlenmesi için kurumsal strateji sistemlerine koruyucu mesleki danışmanlık uygulamalarının eklenmesinin faydalı olacağı önerilmektedir.
Anahtar Kelimeler
Ambulans çalışanları travma sonrası stres bozukluğu depresyon
Kaynakça
- Sukayar E. Paramedik Mesleğini Tanıyalım. https://www.acilcalisanlari.com/paramedik-meslegini-taniyalim.html. Published 2018.
- Dyregrov A, Kristoffersen JI, Gjestad R. Voluntary and professional disaster-workers: Similarities and differences in reactions. J Trauma Stress. 1996;9(3):541-555. doi:10.1002/jts.2490090310
- Herman J. Travma ve İyileşme. LiteratürYayıncılık; 2011.
- Figley CR. Compassion fatigue as secondary traumatic stress disorder: An overview. Compassion fatigue Coping with Second Trauma Stress Disord those who treat traumatized. Bristol; UK: Brunner/Mazel, 1995:1-20.
- Yılmaz B. Arama-Kurtarma Çalışanlarında Travma Sonrası Stres Belirtileri ve Travma Sonrası Büyüme ile İlişkili Değişkenler [doktora tezi]. Ankara: Ankara Üniversitesi; 2006.
- Jonsson A. Post-traumatic stress among Swedish ambulance personnel. Emerg Med J. 2003;20(1):79-84. doi:10.1136/emj.20.1.79
- Karancı AN, Aker T, Işıklı S, Erkan BB, Gül E, Yavuz H. Türkiye’de Travmatik Yaşam Olayları ve Ruhsal Etkileri. Ankara: Matus Basımevi; 2012.
- Smith A. Interventions for post-traumatic stress disorder and psychological distress in emergency ambulance personnel: a review of the literature. Emerg Med J. 2003;20(1):75-78. doi:10.1136/emj.20.1.75
- Çakmak H. Kocaeli İli 112 Acil Yardım Birimlerinde Çalışan Personelin Marmara Depreminden Etkilenme Ve Olası Afetlere Hazırlık Durumlarının Saptanması. Akad Acil Tıp Derg. 2009:83-88. doi:10.4170/jaem.2009.13007
- Baysak E. Acil ve Yoğun Bakım Çalışanlarında Travma Sonrası Stres Bozukluğu, Stresle Başa Çıkma Tarzları, Tükenmişlik ve İlişkili Etkenler [uzmanlık tezi]. Ankara: Gazi Üniversitesi; 2010.
- Arel S, Enst M, Kl D, et al. Posttraumatic stress disorders comorbid with major depression in West Bank, Palestine: a general population cross sectional study. J Gen Intern Med. 2007;22(6):711-718. doi:10.1007/s11606-006-0101-4
- O’Donnell ML, Creamer M, Pattison P. Posttraumatic stress disorder and depression following trauma. Am J Psychiatry. 2004;161(8):1390-1396. doi:10.1176/appi.ajp.161.8.1390 T4 - Understanding comorbidity M4 - Citavi
- Dürü Ç, Işıklı S, Özbaş R. Genel Sıkıntı Düzeyinin Belirlenme Çalışması Raporu.; 2006.
- Özcan CT, Mercan N. Hemşirelerin Travma İle Karşılaşma Durumlarına Göre Tükenmişlik Düzeyi. Gülhane Tıp Derg. 2016;58:11-17.
- Başoglu M, Şalcioglu E, Livanou M, et al. A study of the validity of a screening instrument for traumatic stress in earthquake survivors in Turkey. J Trauma Stress. 2001;14(3):491-509. doi:10.1023/A:1011156505957
- Hisli Sahin N. Beck depresyon envanteri’nin geçerliliği üzerine bir çalışma. Psikol Derg. 1988;6(22):118-126.
- Kessler RC, Hughes M, Sonnega S, Nelson CB. Posttraumatic stress disorder in the National Comorbidity Survey. Arch Gen Psychiatry. 1995;52(12):1048-1060. doi:10.1002/1099-1298(200011/12)10
- Erkaya H. Acil Kurtarma Ekiplerinde Travma Sonrası Stres Bozukluğu. Eskişehir; 2003.
- Connorton E, Perry MJ, Hemenway D, Miller M. Humanitarian relief workers and trauma-related mental illness. Epidemiol Rev. 2012;34(1):145-155. doi:10.1093/epirev/mxr026
- Tural Ü, Aybar Tolun H, Karakaya I, Erol A, Yıldız M, Erdoğan S. Marmara Depremzedelerinde Travma Sonrası Stres Bozukluğuna Eşlik Eden Başka Bir Ruhsal Hastalık Gelişiminin Yordayıcıları. Türk Psikiyatr Derg. 2001;12(3):175-183.
- Aker AT. 1999 Marmara Depremleri: Epidemiyolojik Bulgular ve Toplum Ruh Sağlığı Uygulamaları Üzerine Bir Gözden Geçirme. Türk Psikiyatr Derg. 2006;17(3):204-212.
- Yeşil A. 112 Acil Sağlık Hizmetlerinde Çalışan Sağlık Çalışanlarında Ruhsal Travma ve İlişkili Sorunların Yaygınlığı [uzmanlık tezi]. Kocaeli: Kocaeli Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi; 2010.
- Savrun M. Depresyonun Tanımı ve Epidemiyolojisi. İçinde: Depresyon, Somatizasyon ve Psikiyatrik Aciller Sempozyumu. İstanbul; 1999:11-17.
- Ertan, Turan. Psikiyatrik bozukluklarin epidemiyolojisi. Türkiye'de Sık Karşılaşılan Psikiyatrik Hastaliklar Sempozyumu. (Eds M Uğur, İ Balcıoğlu, N Kocabaşoğlu) 2008:25-30.
- Önsüz MF, Topuzoğlu A, İkiışık H, Karavuş M. Marmara depreminden altı yıl sonra Sapanca’da travma sonrası stres ve anksiyete bozukluklarının değerlendirilmesi. New/Yeni Symposium Journal. 2009;47(4):164-177.
- Kandiş H. Erenkoy Ruh Ve Sinir Hastalıkları Hastanesi Psikiyatri Kliniklerinde Çalışan Hemşirelerde Çalışma Ortamına Bağlı Ruhsal Travmanın Değerlendirilmesi [yüksek lisans tezi].Kocaeli: Kocaeli Üniversitesi; 2010.
- Boudoukha AH, Altintas E, Rusinek S, Fantini-Hauwel C, Hautekeete M. Inmates-to-Staff Assaults, PTSD and Burnout. J Interpers Violence. 2013;28(11):2332-2350.
- Oflaz F, Özcan CT, Taştan S, Çiçek H, Aslan Ö, Vural H. Hemşirelerin Travma Sonrası Stres Bozukluğu Belirtilerini Tanıma Durumları. Psikiyatr Hemsireliği Derg. 2010;1(1):1-6.
- Christodoulou GN. Depression as a consequence of the economic crisis. Packet of material for the World Mental Health Day 2012. World Federation for Mental Health. 2012.
Öz
Objective: Emergency ambulance staff is witnessing intense traumatic life events due to their profession. The aim of this study was to investigate the extent to which these testimony experiences affect their own lives psychologically by looking at the symptoms of post-traumatic stress and depression.
Methods: The sample of the study was composed of 59 ambulance staff consisting of 27 women and 32 men working in Mersin Emergency Health Services Stations. Personal Information Form, Occupational Information Form, Traumatic Stress Symptom Scale, Severity of Disability Scale and Beck Depression Scale were used as data collection tools. Descriptive analyzes are given mean, standard deviation and percentage. Mann Whitney U test, student t test, One- Way Anova test, chi- square test, pearson or spearman correlation analysis was used for data analysis.
Results: Diagnosis of traumatic stress disorder in ambulance workers with professional trauma experiences was 16.9%; depression symptoms rate was found to be in the mild, moderate, and severe range, at total of 47.4%. There was a significant positive correlation between the participant’s Traumatic Stress Symptom subscales and total scores and Beck Depression Scale scores (p<0.05). Higher posttraumatic stress disorder and depression was found in women compared to man and also re-experiencing symptoms were higher in university graduates than in high school graduates.
Conclusion: The findings of the study showed that the ambulance staff showed traumatic stress and depression symptoms of their occupational trauma experiences. It is suggested that, adding preventive occupational counseling into the institutive strategy systems will be beneficial in order to prevent the traumatic stress and depression symptoms in ambulance staff.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- Sukayar E. Paramedik Mesleğini Tanıyalım. https://www.acilcalisanlari.com/paramedik-meslegini-taniyalim.html. Published 2018.
- Dyregrov A, Kristoffersen JI, Gjestad R. Voluntary and professional disaster-workers: Similarities and differences in reactions. J Trauma Stress. 1996;9(3):541-555. doi:10.1002/jts.2490090310
- Herman J. Travma ve İyileşme. LiteratürYayıncılık; 2011.
- Figley CR. Compassion fatigue as secondary traumatic stress disorder: An overview. Compassion fatigue Coping with Second Trauma Stress Disord those who treat traumatized. Bristol; UK: Brunner/Mazel, 1995:1-20.
- Yılmaz B. Arama-Kurtarma Çalışanlarında Travma Sonrası Stres Belirtileri ve Travma Sonrası Büyüme ile İlişkili Değişkenler [doktora tezi]. Ankara: Ankara Üniversitesi; 2006.
- Jonsson A. Post-traumatic stress among Swedish ambulance personnel. Emerg Med J. 2003;20(1):79-84. doi:10.1136/emj.20.1.79
- Karancı AN, Aker T, Işıklı S, Erkan BB, Gül E, Yavuz H. Türkiye’de Travmatik Yaşam Olayları ve Ruhsal Etkileri. Ankara: Matus Basımevi; 2012.
- Smith A. Interventions for post-traumatic stress disorder and psychological distress in emergency ambulance personnel: a review of the literature. Emerg Med J. 2003;20(1):75-78. doi:10.1136/emj.20.1.75
- Çakmak H. Kocaeli İli 112 Acil Yardım Birimlerinde Çalışan Personelin Marmara Depreminden Etkilenme Ve Olası Afetlere Hazırlık Durumlarının Saptanması. Akad Acil Tıp Derg. 2009:83-88. doi:10.4170/jaem.2009.13007
- Baysak E. Acil ve Yoğun Bakım Çalışanlarında Travma Sonrası Stres Bozukluğu, Stresle Başa Çıkma Tarzları, Tükenmişlik ve İlişkili Etkenler [uzmanlık tezi]. Ankara: Gazi Üniversitesi; 2010.
- Arel S, Enst M, Kl D, et al. Posttraumatic stress disorders comorbid with major depression in West Bank, Palestine: a general population cross sectional study. J Gen Intern Med. 2007;22(6):711-718. doi:10.1007/s11606-006-0101-4
- O’Donnell ML, Creamer M, Pattison P. Posttraumatic stress disorder and depression following trauma. Am J Psychiatry. 2004;161(8):1390-1396. doi:10.1176/appi.ajp.161.8.1390 T4 - Understanding comorbidity M4 - Citavi
- Dürü Ç, Işıklı S, Özbaş R. Genel Sıkıntı Düzeyinin Belirlenme Çalışması Raporu.; 2006.
- Özcan CT, Mercan N. Hemşirelerin Travma İle Karşılaşma Durumlarına Göre Tükenmişlik Düzeyi. Gülhane Tıp Derg. 2016;58:11-17.
- Başoglu M, Şalcioglu E, Livanou M, et al. A study of the validity of a screening instrument for traumatic stress in earthquake survivors in Turkey. J Trauma Stress. 2001;14(3):491-509. doi:10.1023/A:1011156505957
- Hisli Sahin N. Beck depresyon envanteri’nin geçerliliği üzerine bir çalışma. Psikol Derg. 1988;6(22):118-126.
- Kessler RC, Hughes M, Sonnega S, Nelson CB. Posttraumatic stress disorder in the National Comorbidity Survey. Arch Gen Psychiatry. 1995;52(12):1048-1060. doi:10.1002/1099-1298(200011/12)10
- Erkaya H. Acil Kurtarma Ekiplerinde Travma Sonrası Stres Bozukluğu. Eskişehir; 2003.
- Connorton E, Perry MJ, Hemenway D, Miller M. Humanitarian relief workers and trauma-related mental illness. Epidemiol Rev. 2012;34(1):145-155. doi:10.1093/epirev/mxr026
- Tural Ü, Aybar Tolun H, Karakaya I, Erol A, Yıldız M, Erdoğan S. Marmara Depremzedelerinde Travma Sonrası Stres Bozukluğuna Eşlik Eden Başka Bir Ruhsal Hastalık Gelişiminin Yordayıcıları. Türk Psikiyatr Derg. 2001;12(3):175-183.
- Aker AT. 1999 Marmara Depremleri: Epidemiyolojik Bulgular ve Toplum Ruh Sağlığı Uygulamaları Üzerine Bir Gözden Geçirme. Türk Psikiyatr Derg. 2006;17(3):204-212.
- Yeşil A. 112 Acil Sağlık Hizmetlerinde Çalışan Sağlık Çalışanlarında Ruhsal Travma ve İlişkili Sorunların Yaygınlığı [uzmanlık tezi]. Kocaeli: Kocaeli Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi; 2010.
- Savrun M. Depresyonun Tanımı ve Epidemiyolojisi. İçinde: Depresyon, Somatizasyon ve Psikiyatrik Aciller Sempozyumu. İstanbul; 1999:11-17.
- Ertan, Turan. Psikiyatrik bozukluklarin epidemiyolojisi. Türkiye'de Sık Karşılaşılan Psikiyatrik Hastaliklar Sempozyumu. (Eds M Uğur, İ Balcıoğlu, N Kocabaşoğlu) 2008:25-30.
- Önsüz MF, Topuzoğlu A, İkiışık H, Karavuş M. Marmara depreminden altı yıl sonra Sapanca’da travma sonrası stres ve anksiyete bozukluklarının değerlendirilmesi. New/Yeni Symposium Journal. 2009;47(4):164-177.
- Kandiş H. Erenkoy Ruh Ve Sinir Hastalıkları Hastanesi Psikiyatri Kliniklerinde Çalışan Hemşirelerde Çalışma Ortamına Bağlı Ruhsal Travmanın Değerlendirilmesi [yüksek lisans tezi].Kocaeli: Kocaeli Üniversitesi; 2010.
- Boudoukha AH, Altintas E, Rusinek S, Fantini-Hauwel C, Hautekeete M. Inmates-to-Staff Assaults, PTSD and Burnout. J Interpers Violence. 2013;28(11):2332-2350.
- Oflaz F, Özcan CT, Taştan S, Çiçek H, Aslan Ö, Vural H. Hemşirelerin Travma Sonrası Stres Bozukluğu Belirtilerini Tanıma Durumları. Psikiyatr Hemsireliği Derg. 2010;1(1):1-6.
- Christodoulou GN. Depression as a consequence of the economic crisis. Packet of material for the World Mental Health Day 2012. World Federation for Mental Health. 2012.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Konular | Psikiyatri |
| Bölüm | Kısa Bildiri | Klinik Psikoloji & Psikiyatri |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 6 Eylül 2019 |
| Gönderilme Tarihi | 22 Mayıs 2019 |
| Kabul Tarihi | 19 Haziran 2019 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2019 Cilt: 5 Sayı: 3 |
