Abstract
Boeken waarin mensen hun persoonlijke ervaringen met ingrijpende gebeurtenissen of problemen beschrijven, zijn tegenwoordig bijzonder populair. Borstkanker, echtscheiding en autisme zijn slechts enkele voorbeelden van onderwerpen waarmee mensen hun strikt persoonlijk belevings- en verwerkingsproces aan een breed lezerspubliek openbaren. Blijkbaar hebben zowel de schrijvers als de lezers hier voordeel bij. Is het opschrijven van het verhaal een verwerkingsproces op zich? Geeft het delen van deze vaak traumatische ervaringen met een anoniem publiek méér zin aan de gebeurtenissen? Leidt herkenning tot méér inzicht of betere verwerking bij deze lezer? Niet zelden willen deze boeken een signaal geven niet alleen aan de publieke opinie maar ook aan de professionele wereld door het aanklagen van inadequaat gedrag van professionelen, van een nefaste omgeving of door het aan de kaak stellen van een falend beleid. De opleiding ‘Ervaringsdeskundige in armoede en sociale uitsluiting’ in Vlaanderen lijkt in een aantal opzichten op deze hiervoor genoemde initiatieven. Persoonlijke probleemverwerking, inzichtverwerving, (h)erkenning en signalering zijn sleutelwoorden in deze opleiding. Het werken met levensverhalen van de cursisten staat centraal. De cursisten brengen om zo te zeggen hun eigen leven als centrale casus binnen in het leerproces. Hoe verloopt deze bijzondere vorm van sociale interventie? Wat beoogt deze unieke opleidingsvorm? Kan een dergelijke opleiding de positie van kansarmen in de samenleving beïnvloeden? Dit artikel besteedt eerst aandacht aan de centrale actor in deze opleiding, de ‘ervaringsdeskundigen in armoede en sociale uitsluiting’. Wie zijn ze en wat zet hen aan om deze opleiding te volgen? Vanwaar komt het idee om hun levensverhalen een centrale en onbetwistbare plaats te geven? Hoe ervaren cursisten en hun lesgevers het werken met deze specifieke vorm van casuïstiek? Welke effecten stellen ze vast? De opleiding ‘Ervaringsdeskundige in armoede en sociale uitsluiting’ is nog jong. Alle betrokkenen vinden het belangrijk dat de opgedane ervaring voortdurend het voorwerp is van reflectie en evaluatie, met de bedoeling de werkwijze te verfijnen en de efficiëntie en effectiviteit te verhogen.