Samenvatting
Alle organismen hebben zich in de loop van de evolutie ontwikkeld in een omgeving waarin veranderingen van licht en temperatuur optreden met een cyclus van circa 24 uur. Dit heeft geleid tot de ontwikkeling van circadiane ritmes (circa=ongeveer, dies=dag) op alle niveaus van functioneren, van het gen tot gedrag. Bij de mens is dit herkenbaar aan dagschommelingen tot op het niveau van cognitie en stemming. Deze ritmes komen voor bij alle organismen, zelfs bij kunstmatige isolatie van omgevingsprikkels als licht en temperatuur. Dit wijst er op dat zoogdieren, mensen incluis, een inwendige biologische klok hebben. Deze is gelegen in de hypothalame suprachiasmatische kern (SCN). De aanwezigheid van deze klok betekent echter niet dat de cycli van omgevingslicht en -temperatuur inmiddels irrelevant zijn. Integendeel, de biologische klok is gevoelig voor veranderingen in het omgevingslicht en de temperatuur en maakt gebruik van deze dagelijkse informatie om de klok gelijk te zetten aan het ritme in de omgeving.
Notes
Van Someren EJW ea (1993) Non-pharmacological treatment of sleep and wake disturbances in aging and Alzheimer's disease: chronobiological perspectives. Behavioural brain research 57: 235-253
Van Someren EJW (2000) Circadian and sleep disturbances in the elderly. Experimental gerontology 35: 1229-1237
Swaab DF (1991) Brain aging and Alzheimer's disease, ‘wear and tear’ versus ‘use it or lose it’. Neurobiology of aging 12: 317-324
Van Someren EJW ea (1996) Circadian rest-activity rhythm disturbances in Alzheimer's disease. Biological psychiatry 40: 259-270
Mishima K ea (2001) Diminished melatonin secretion in the elderly caused by insufficient environmental illumination. Journal of clinical endocrinology and metabolism 86: 129-134
Van Someren EJW ea (2002) Functional plasticity of the circadian timing system in old age: light exposure. Progress in brain research 138: 205-231
Aschoff J &Tokura H (1986) Circadian activity rhythms in squirrel monkeys: entrainment by temperature cycles. Journal of biological rhythms 1: 91-99
Kräuchi K ea (1999) Warm feet promote the rapid onset of sleep. Nature 401: 36-37
Mishima K ea (2001) Diminished melatonin secretion in the elderly caused by insufficient environmental illumination. Journal of clinical endocrinology and metabolism 86: 129-134
Van Someren EJW ea (2002) Functional plasticity of the circadian timing system in old age: light exposure. Progress in brain research 138: 205-231
Kräuchi K ea (1999) Warm feet promote the rapid onset of sleep. Nature 401: 36-37
Van Someren EJW (2000) More than a marker: interaction between the circadian regulation of temperature and sleep, age-related changes, and treatment possibilities. Chronobiology international 17: 313-354
Van Someren EJW (2000) More than a marker: interaction between the circadian regulation of temperature and sleep, age-related changes, and treatment possibilities. Chronobiology international 17: 313-354
Bunnell DE ea (1988) Passive body heating and sleep: influence of proximity to sleep. Sleep 11: 210- 219
Dorsey CM ea (1996) Effects of passive body heating on sleep of older female insomniacs. Journal of geriatrics psychiatry neurology 9: 83-90
Van Someren EJW (2000) More than a marker: interaction between the circadian regulation of temperature and sleep, age-related changes, and treatment possibilities. Chronobiology international 17: 313-354
Author information
Authors and Affiliations
Corresponding author
Additional information
De auteurs zijn allen werkzaam op het Nederlands Instituut voor Hersenonderzoek, Meibergdreef 33, 1105 AZ Amsterdam
Rights and permissions
About this article
Cite this article
van Someren, E., Riemersma, R., Raymann, R. et al. Het effect van licht en temperatuur op verstoord slaap-waakritme bij ouderen. PSYC 5, 42–44 (2003). https://doi.org/10.1007/BF03072063
Issue Date:
DOI: https://doi.org/10.1007/BF03072063